Η επιδρομή της ομάδας των Αμερικανών navy seals τα ξημερώματα της 2ας Μάιου 2011 σε σπίτι στο Αμπόταμπαντ του Πακιστάν, έδωσε τέλος στο μεγαλύτερο ανθρωποκυνηγητό της ιστορίας. Ο bin Laden είναι νεκρός. Η CIA είχε χρησιμοποιήσει κάθε μέσο, θεμιτό και αθέμιτο για να φτάσει στον εντοπισμό του νούμερο 1 καταζητούμενου του πλανήτη. Ένα από αυτά όμως έχει αφήσει μια δυσάρεστη ανάμνηση στους ντόπιους που στοιχειώνει τους γιατρούς που είναι υπεύθυνοι για τα προγράμματα εμβολιασμού στη χώρα.
Η CIA έχοντας συγκεντρώσει χρόνια πληροφοριών καταλήγει, χωρίς να είναι απόλυτα βέβαιη, ότι ο bin Laden πιθανότατα κρύβεται σε ένα διώροφο σπίτι στα προάστια του Αμπόταμπαντ. Ωστόσο το σπίτι περιβάλλεται από μία ψηλή μάντρα και όλοι οι υπαίθριοι χώροι είναι καλυμμένοι από σκέπαστρα. Κάθε λήψη από δορυφόρους και drones δεν μπορεί να δώσει οριστική απάντηση. Έτσι τα στελέχη των αμερικανικών υπηρεσιών καταστρώνουν ένα ευφυές σχέδιο.
Αποφασίζουν να προσλάβουν έναν Πακιστανό γιατρό καθώς και βοηθητικό προσωπικό προκειμένου να εξαγγείλουν και να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα παιδικού εμβολιασμού, πόρτα-πόρτα, για ολόκληρη τη περιοχή. Σκοπός του προγράμματος ήταν η οπτική ταυτοποίηση του αρχηγού της Αλ Κάιντα καθώς και ανάλυση του DNA από τις σύριγγες για να διαπιστωθεί εάν κάποιο από τα παιδιά συγγενεύει μαζί του.
Όταν ο γιατρός έφτασε στο εν λόγω σπίτι, η γυναίκα που του άνοιξε, αρνήθηκε τον εμβολιασμό των παιδιών. Στις επίμονες προσπάθειες του γιατρού η γυναίκα δέχτηκε να δώσει το κινητό τηλέφωνο του ιδιοκτήτη του σπιτιού. Κατόπιν οι πράκτορες της CIA ταυτοποίησαν τον αριθμό με γνωστό συνεργάτη του bin Laden. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία: η επίλεκτη ομάδα των navy seals επέδραμε στο σπίτι και κατόπιν εκτέλεσε το στόχο.
Ωστόσο αυτή η ιστορία έχει βάλει τους γιατρούς στο Πακιστάν σε μπελάδες. Η εμπιστοσύνη σε αυτούς, που ούτως ή άλλως δεν ήταν μεγάλη, κλονίστηκε περισσότερο. Εκτός από ένα πληθυσμό που τους αντιμετωπίζει με δυσπιστία, εξτρεμιστικά στοιχεία έχουν προβεί σε βίαιες επιθέσεις εναντίον τους, με αποτέλεσμα αρκετοί να έχουν δολοφονηθεί. Ακόμη και κλινικές έχουν βομβαρδιστεί κάνοντας το έργο των εμβολιαστών εξαιρετικά δύσκολο και επικίνδυνο.
Αποτέλεσμα; τα περιστατικά πολυομελίτιδας έχουν πολλαπλασιαστεί όχι μόνο στο Πακιστάν αλλά και σε μέρη που δρουν στοιχεία των τζιχαντιστών, όπως στο Αφγανιστάν, ενώ υπάρχουν αναφορές για κρούσματα στο Ιράκ και τη Συρία. Αυτό συμβαίνει διότι φορείς του ιού μετακινούνται μεταξύ αυτών των χωρών, και άθελά τους μεταφέρουν το επικίνδυνο στέλεχος, το οποίο κατόπιν βρίσκει νέα θύματα, κυρίως ανεμβολίαστα παιδιά, για να εξαπλωθεί.
Τι είναι η πολιομυελίτιδα;
Η πολιομυελίτιδα είναι ιογενής λοίμωξη, η οποία αναγνωρίζεται συνήθως από την οξεία έναρξη χαλαρής παράλυσης. Πάνω από 90% των περιπτώσεων πολιομυελίτιδας είναι είτε ασυμπτωματικές είτε εκδηλώνονται με μη ειδικό εμπύρετο. Στο 10% των περιπτώσεων εκδηλώνεται ήπια νόσος με συμπτώματα που περιλαμβάνουν εμπύρετο, κακουχία, κεφαλαλγία, ναυτία και έμετο. Χαλαρή παράλυση συμβαίνει σε <1% των λοιμώξεων από τον ιό της πολιομυελίτιδας. Η παράλυση της πολιομυελίτιδας είναι συνήθως ασύμμετρη, με εμπύρετο στην έναρξη. Ο μέγιστος βαθμός παράλυσης ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως εντός 3-4 ημερών. Το σημείο της παράλυσης εξαρτάται από τον εντοπισμό της κυτταρικής καταστροφής στο νωτιαίο μυελό και στο εγκεφαλικό στέλεχος. Τα κάτω άκρα προσβάλλονται πιο συχνά από τα άνω. Παραλύσεις των αναπνευστικών ή/και των προμηκικών μυών (κατάποσης) μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή. Υπολειμματική παράλυση παρατηρείται στο 0.1 – 1% των κρουσμάτων. Άσηπτη μηνιγγίτιδα συμβαίνει στο 1% περίπου των περιπτώσεων. Η πολιομυελίτιδα παραμένει κυρίως νόσος των βρεφών και μικρών παιδιών. Στις λίγες εναπομείνασες ενδημικές χώρες, το 80-90% των κρουσμάτων αφορούν σε παιδιά <3 ετών και ουσιαστικά όλα τα κρούσματα είναι <5 ετών.
Στο παρελθόν, ιδιαίτερα στις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρξαν μεγάλες επιδημίες στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και προκάλεσαν την παράλυση χιλιάδων παιδιών. Μετά την εισαγωγή του εμβολίου με αδρανοποιημένο ιό (εμβόλιο Salk) το 1955 και του εμβολίου με τον εξασθενημένο ιό (εμβόλιο Sabin) το 1962, άλλαξε ριζικά η επιδημιολογία της νόσου.Μετά την εκρίζωση της ευλογιάς, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει ως στόχο και την εκρίζωση της πολιομυελίτιδας από τον πλανήτη μέσα από συστηματικά προγράμματα.
Τρόπος μετάδοσης
Κυρίως μετάδοση από άτομο σε άτομο, βασικά μέσω της κοπρανο-στοματικής οδού. Ο ιός ανιχνεύεται πιο εύκολα και για μεγαλύτερο διάστημα στα κόπρανα, από ότι σε φαρυγγικές εκκρίσεις. Όπου το επίπεδο υγιεινής είναι υψηλό, η εξάπλωση μέσω φαρυγγικών εκκρίσεων μπορεί να είναι σχετικά πιο σημαντική. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το γάλα, η τροφή και άλλα αντικείμενα μολυσμένα με κόπρανα έχουν ενοχοποιηθεί ως αγωγοί. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις εξάπλωσης μέσω εντόμων. Το νερό και τα λύματα ενοχοποιούνται σπανίως
Η χώρα μας ανακηρύχθηκε ως «περιοχή ελεύθερη από πολιομυελίτιδα» τον Ιούνιο του 2002, μαζί με την υπόλοιπη Ευρώπη, σαν αποτέλεσμα του συστηματικού εμβολιασμού και της ενισχυμένης επιδημιολογικής επιτήρησης της πολιομυελίτιδας.
Τα τελευταία κρούσματα πολιομυελίτιδας στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα από το 1970 εμφανίστηκαν μόνο σποραδικά και μεμονωμένα κρούσματα πολιομυελίτιδας που αφορούσαν ανεμβολίαστα παιδιά. Το 1996 σημειώθηκε συρροή κρουσμάτων πολιομυελίτιδας σε 5 ανεμβολίαστα παιδιά αθιγγάνων. Η συρροή αυτή συνέβη στο πλαίσιο επιδημίας πολιομυελίτιδας σε γειτονικές χώρες (Αλβανία και Γιουγκοσλαβία).
Από το 1997 δεν έχει εμφανιστεί κρούσμα πολιομυελίτιδας οφειλόμενο σε άγριο ιό στη χώρα μας. Η εξάλειψη αυτή οφείλεται στην υψηλή εμβολιαστική κάλυψη και τα υψηλά επίπεδα ανοσίας του πληθυσμού. Ωστόσο στη χώρα μας υπολείπεται η εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού ειδικών πληθυσμιακών ομάδων, όπως αθίγγανοι, νομάδες, πρόσφυγες και μετανάστες. Στη χώρα μας από το 1998 μέχρι το 2002 έχουν εμφανισθεί 4 συνολικά κρούσματα που σχετίζονταν με ιό εμβολίου πολιομυελίτιδας (εκ των οποίων ένα κρούσμα από ιό εμβολίου πολιομυελίτιδας σε ενήλικα γυναίκα που το παιδί της είχε εμβολιαστεί με εμβόλιο Sabin πριν τη νόσησή της).
Η πολιομυελίτιδα σήμερα
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, 3 είναι οι χώρες όπου επιβεβαιωμένα η ασθένεια είναι ενδημική (Πακιστάν, Αφγανιστάν, Νιγηρία). Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, από τον Ιούλιο του 2012, έως το Φεβρουάριο του 2015, 80 άτομα (κυρίως ιατρικό προσωπικό που εργάζεται στο πρόγραμμα εμβολιασμού κατά της πολιομυελίτιδας), έχουν δολοφονηθεί από εξτρεμιστικά στοιχεία στο Πακιστάν. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν έχει προηγούμενο πουθενά αλλού στο πλανήτη και έχει ως αποτέλεσμα, την ελλιπή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και την συνεχιζόμενη επιδημία, που πλήττει το Πακιστάν από το 2014 έως σήμερα.
Τη στιγμή που το αντιεμβολιαστικό κίνημα, διαδίδει ψεύδη και αδικαιολόγητη τρομολαγνεία, τα παραδείγματα των χωρών που αναφέραμε, όπου τα εμβόλια δεν χορηγούνται στο βαθμό που πρέπει, λόγω εξτρεμισμού, είναι αληθινά, μετρήσιμα και τραγικά, όπως φανερώνουν οι εικόνες.