Πολλά είναι τα δημοσιεύματα και στην ελληνική μπλογκόσφαιρα για τα οφέλη ή τις επιπτώσεις από τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Και οι 2 πλευρές έχουν φανατικούς υποστηρικτές. Ποια είναι όμως η άποψη της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας;
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο πρωτοπαρουσιάστηκε στην αγορά ως η υγιεινή εναλλακτική οδός απέναντι στο παραδοσιακό τσιγάρο, λόγω της απουσίας των επιβλαβών για την ανθρώπινη υγεία ουσιών.
Παρά το γεγονός όμως ότι στο ηλεκτρονικό τσιγάρο απουσιάζουν ουσίες όπως η πίσσα και η νικοτίνη, ειδικοί εκτιμούν ότι και τα αρωματικά υποκατάστατα που αυτό διαθέτει δεν είναι εντελώς ακίνδυνα. Επιπλέον, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, και οι έλεγχοι που διενεργούνται για την καταλληλόλητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων δεν είναι επαρκείς.
Ένα πρόσφατο δημοσίευμα κάνει λόγο για παγκόσμιο σοκ από τα ευρήματα έρευνας στο Χονγκ Κόνγκ, που υποστηρίζει πως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα εμπεριέχουν ένα εκατομμύριο περισσότερες καρκινογόνες ουσίες (όπως φορμαλδεϋδη) από τον μολυσμένο αέρα. Η εν λόγω έρευνα, δέχθηκε σφοδρότατη κριτική, κύριως για τη μεθοδολογία της. Για παράδειγμα, εξέτασε τα παράγωγα υγρού που ατμοποιήθηκε με ισχύ 5 βολτ, τη στιγμή που τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ”δουλεύουν” στα 3,7. Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχει τεράστια διαφορά στις εκλυόμενες ουσίες, ανάλογα με τη θερμοκρασία εξάτμισης του υγρού.
http://www.cbsnews.com/news/e-cigarette-vapor-filled-with-cancer-causing-chemicals
Επειδή το ζήτημα της ασφάλειας του ηλεκτρονικού τσιγάρου, βρίσκεται ακόμη υπό διερεύνηση, θα εξετάσουμε το ζήτημα μέσω των συστάσεων των μεγαλύτερων οργανώσεων υγείας. Αν και είναι σχετικά ευρέως αποδεκτό πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχει λιγότερες τοξικές ουσίες από το κανονικό, το θέμα της ασφάλειας του, είναι ακόμη υπό διερεύνηση.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ)
Τον Αύγουστο του 2016, ο ΠΟΥ, εξέδωσε αναφορά που κατέληγε στο συμπέρασμα πως δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες για να καθοριστεί ο κίνδυνος των ηλεκτρονικών τσιγάρων σε σχέση με τα κανονικά. ”Προς το παρόν, δε μπορεί να εκτιμηθεί πόσο πιο ασφαλής είναι η χρήση αυτών των προϊόντων, σε σχέση με το κάπνισμα”. Ωστόσο ο ΠΟΥ, επισημαίνει την ύπαρξη ορισμένων τοξικών ουσιών, μεταξύ των οποίων μόλυβδο, χλώριο και φορμαλδεΰδη. Αν και κατά κανόνα η περιεκτικότητα διαφόρων τοξικών είναι χαμηλότερη στο ηλεκτρονικό τσιγάρο, υπάρχουν και εξαιρέσεις όπου έχουν παρατηρηθεί μεγαλύτερες συγκεντρώσεις απ ότι στο κανονικό τσιγάρο.
http://www.who.int/fctc/cop/cop7/FCTC_COP_7_11_EN.pdf
Σε αναφορά του 2014, ο ΠΟΥ αναφέρει πως αν και υπάρχουν ενδείξεις, τα στοιχεία δεν είναι αρκετά για να εκτιμηθεί κατά πόσο το ηλεκτρονικό τσιγάρο βοηθά στη διακοπή του καπνίσματος.
http://apps.who.int/gb/fctc/PDF/cop6/FCTC_COP6_10-en.pdf
Λοιπές οργανώσεις
Τον Ιανουάριο του 2014, η Διεθνής Ένωση Ενάντια στη Φυματίωση και τις Ασθένειες των Πνευμόνων, εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας πως τα οφέλη και η ασφάλεια του ηλεκτρονικού τσιγάρου, δεν έχουν ακόμη εξακριβωθεί.
http://www.ingentaconnect.com/content/iuatld/ijtld/2014/00000018/00000001/art00003
Το Παγκόσμια Ίδρυμα Πνεύμονα (WLF) ζητά μεγαλύτερο έλεγχο για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, εξαιτίας ανησυχιών για την ασφάλειά του και τη πιθανότητα εξάπλωσης του εθισμού στη νικοτίνη στους νέους.
http://www.worldlungfoundation.org/ht/d/ReleaseDetails/i/32757
Το 2012, η Παγκόσμια Ιατρική Ένωση (WMA), εξέδωσε ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία, ”Η έλλειψη εκτενών χημικών μελετών και πειραμάτων σε ζώα, των εμπορικά διαθέσιμων ηλεκτρονικών τσιγάρων, δε μπορεί να καθοριστεί ούτε η αξία τους ως βοήθημα διακοπής του καπνίσματος, ούτε η ασφάλειά τους ως υποκατάστατο του τσιγάρου”.
http://www.wma.net/en/30publications/10policies/e19
Το Γερμανικό Κέντρο Έρευνας του Καρκίνου (DKFZ), σε αναφορά του 2013, καταλήγει πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο δε μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές, εξαιτίας μη παροχής αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με τη ποιότητα των προϊόντων, από τους κατασκευαστές.
http://www.dkfz.de/en/presse/download/RS-Vol19-E-Cigarettes-EN.pdf
Το 2015, το Υπουργείο Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, ανακοίνωσε πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι κατά πολύ λιγότερο επιβλαβές από το κανονικό. Αυτό δε σημαίνει πως στερούνται κινδύνους, αλλά με καλύτερο έλεγχο θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο βοήθημα για τη διακοπή του καπνίσματος. Το Μάιο του 2014, το Cancer Research UK, ανακοίνωσε: ”Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, είναι σχεδόν βέβαιο πως είναι πιο ασφαλή από το καπνό και μπορούν να βοηθήσουν στη διακοπή του καπνίσματος. Υποστηρίζουμε τη χρήση υψηλής ποιότητας ηλεκτρονικών τσιγάρων, διότι πιστεύουμε πως έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν καπνιστές που δε μπορούν να σταματήσουν το κάπνισμα, παρέχοντάς τους πιο ασφαλείς εναλλακτικές” … ”Ωστόσο, οι τωρινές δικλείδες ασφαλείας, δε μπορούν να διασφαλίσουν πως αυτά τα προϊόντα είναι εξίσου ασφαλή όπως η θεραπεία με υποκατάστατα νικοτίνης”.
http://www.cancerresearchuk.org/sites/default/files/policy_may2014_e-cigarette_briefing.pdf
Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας του Καναδά, ”μέχρι σήμερα (2013), η ασφάλεια, ποιότητα και αποτελεσματικότητα του ηλεκτρονικού τσιγάρου, παραμένουν άγνωστα”. Αν και επισήμως απαγορεύεται η πώληση τους, η εφαρμογή του νόμου είναι ελαστική.
Στις ΗΠΑ, η FDA, αναγνωρίζει τη πιθανότητα της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου ως βοηθήματος για τη διακοπή του καπνίσματος, αλλά δεν έχει προχωρήσει στην έγκριση κανενός προϊόντος για αυτό το σκοπό. Αν και δεν περιέχουν τις ίδιες βλαπτικές ουσίες με το καπνό, μελέτες έχουν δείξει την ύπαρξη κάποιων τοξικών ουσιών. Η FDA, παραπέμπει σε περισσότερες μελέτες για το καθορισμό της χρησιμότητας ή επικινδυνότητας του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Το smokefree.gov, καταλήγει πως δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τα οφέλη ή τις βλάβες του ηλεκτρονικού τσιγάρου και για αυτό το λόγο, συνιστά την αποφυγή του.
Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρία, συνιστά την αποφυγή του ηλεκτρονικού τσιγάρου, δεδομένης της έλλειψης αρκετών στοιχείων και παραπέμπει τους καπνιστές στη χρήση δοκιμασμένων μεθόδων για της διακοπή της συνήθειας.
http://www.fda.gov/TobaccoProducts/Labeling/ProductsIngredientsComponents/ucm456610.htm
https://smokefree.gov/understanding-smoking/e-cigs-menthol-dip-more/what-we-know-about-e-cigarettes
Στη Νορβηγία, τη Σουηδία, την Ουγγαρία, τη Βραζιλία, την Ουρουγουάη και τη Σιγκαπούρη, απαγορεύεται αυστηρά η πώληση ηλεκτρονικών τσιγάρων. ή υγρών που περιέχουν νικοτίνη.
Το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ, επιβάλει αυστηρούς ελέγχους ποιότητας τόσο στα υγρά, όσο και στους ατμοποιητές. ακριβή αναγραφή των συστατικών και μέτρων ασφάλειας ενάντια στη χρήση τους από παιδιά.
Σε αυτές τις προδιαγραφές, υποτίθεται πως συμμορφώνεται και η Ελλάδα, σύμφωνα με το νέο ”αντικαπνιστικό νόμο”.
http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-14-134_en.htm
Αντικαπνιστικός Νόμος 4419/2016
Στο νομοθετικό πλαίσιο εντάχθηκε και το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνόδευε το σχέδιο νόμου, ”τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δύνανται να εξελιχθούν σε πύλη για τη μετάβαση προς τον εθισμό στη νικοτίνη και τελικά στην παραδοσιακή κατανάλωση καπνού, δεδομένου ότι μιμούνται και καθιστούν φυσιολογική την πράξη του καπνίσματος”. Εξαιρουμένης της νικοτίνης, στο υγρό χρησιμοποιούνται μόνο συστατικά που δεν είναι επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία σε θερμαινόμενη ή μη μορφή, Ωστόσο, είναι αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να εφαρμοστεί το τελευταίο, δεδομένου του μεγάλου όγκου προϊόντων που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.
https://www.e-nomothesia.gr/kat-epikheireseis/kapnos-kapnisma/nomos-4419-2016.html
Από τα ανωτέρω, προκύπτει πως η διεθνής ιατρική κοινότητα, στη πλειοψηφία της, δε συνιστά τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Σε ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως στο ΗΒ, αν και το ηλεκτρονικό τσιγάρο θεωρείται ως υποσχόμενο υποκατάστατο, αναφέρονται ζητήματα σχετικά με τη προέλευση και κυρίως τη ποιότητα αυτών των προϊόντων.