Εμβόλιο MMR και αυτισμός – Μύθοι και αλήθειες για τα εμβόλια

Κεντρικό σημείο της στρατηγικής πρόληψης της ιλαράς είναι ο εμβολιασμός. Με τη νόσο να βρίσκεται σε επιδημική έξαρση στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, και τα κρούσματα να πλησιάζουν τα 200 και να αναμένεται περαιτέρω αύξησή τους, οι ειδικοί επισημαίνουν πως ο εμβολιασμός είναι μονόδρομος. Υπάρχουν όμως και μερικοί που υποστηρίζουν πως το εμβόλιο της ιλαράς (MMR), προκαλεί σοβαρές παρενέργειες με κυριότερη τον αυτισμό. Ποια είναι η αλήθεια;

Το 1998, δημοσιεύτηκε στο The Lancet, μια μελέτη που έφερε την υπογραφή του Andrew Wakefield και υποστήριζε πως το εμβόλιο MMR, προκαλεί αυτισμό. Η μελέτη που αφορούσε μόλις 12 παιδιά, ήταν η αιτία της εξάπλωσης του σύγχρονου αντιεμβολιαστικού κινήματος.

Στη πορεία όμως, η μελέτη που συνέδεσε το εμβόλιο με τον αυτισμό, αποδείχτηκε ψεύτικη, ο δε γιατρός (Andrew Wakefield) που τη δημοσίευσε και πήρε στο λαιμό του χιλιάδες παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού (αύξηση θανάτων ή μόνιμων εγκεφαλικών βλαβών από Ιλαρά) διαγράφτηκε από το μητρώο ιατρών του Ηνωμένου Βασιλείου.Η διαγραφή έγινε στις 24 Μαΐου του 2010. Η περίφημη μελέτη, ανακλήθηκε από το The Lancet, τον ίδιο χρόνο.

Πιο αναλυτικά, η θεωρία σύνδεσης του εμβολίου MMR και του αυτισμού έχουν παρουσιαστεί σε ένα άρθρο του 1998, στο Βρετανικό ιατρικό περιοδικό The Lancet (WakefieldA, MurchS, AnthonyA, etal. (1998).«Ileal-lymphoid-nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children».Lancet 351 (9103): 637–41.doi:10.1016/S0140-6736(97)11096-0.PMID 9500320).

Αργότερα, έρευνα από τον δημοσιογράφο Brian Deer της εφημερίδας Sunday Times αποκάλυψε πως ο επικεφαλής συγγραφέας του άρθρου,Andrew Wakefield, εξυπηρετούσε συμφέροντα και είχε παραβεί ηθικούς κώδικες(DeerB (2004-02-22).«Revealed: MMR research scandal».The Sunday Times(London).Deer B (2007).TheLancetscandal.BrianDeer.com).

Το περιοδικό The Lancet αργότερα ανακάλεσε, και οWakefield κρίθηκε ένοχος από το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο, για σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα το Μάιο του 2010. Διαγράφτηκε από το ιατρικό μητρώο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούσε πλέον να ασκήσει το ιατρικό επάγγελμα στο Ηνωμένο Βασίλειο(NickTriggle (24 May 2010).MMR doctor struck off register. BBC Online. Ανακτήθηκε στις 24 May 2010).

Η έρευνά του, ανακηρύχθηκε δόλια το 2011 από το περιοδικό The Lancet(GodleeF, SmithJ, MarcovitchH (2011).«Wakefield’s article linking MMR vaccine and autism was fraudulent».BMJ342: c7452.doi:10.1136/bmj.c7452). Έτσι τα επιστημονικά στοιχεία δεν υποστηρίζουν την υπόθεση ότι το MMR παίζει ρόλο στην πρόκληση αυτισμού (RutterM(2005). «Incidence of autism spectrum disorders: changes over time and their meaning».ActaPaediatr94(1): 2–15.doi:10.1111/j.1651-2227.2005.tb01779.x.PMID 15858952).

Σχετικά με τη διαγραφή και μια αναδρομή στα γεγονότα θα βρείτε στις εφημερίδες Times και Guardian του Λονδίνου:http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article7134893.ece και http://www.guardian.co.uk/society/2010/may/24/mmr-doctor-andrew-wakefield-struck-off

Ολόκληρο το κείμενο της απόφασης του Ιατρικού Συμβουλίου θα το βρείτε στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου: http://www.gmc-uk.org/Wakefield_SPM_and_SANCTION.pdf_32595267.pdf

Πριν τη διαγραφή προηγήθηκε τον Ιανουάριου του 2010 το πόρισμα της επιτροπής του Ιατρικού Συμβουλίου στο οποίο θα βρείτε με λεπτομέρεια την προχειρότητα και έλλειψη επιστημονικής προσέγγισης σε κάθε μία μελέτη της κάθε περίπτωσης παιδιών όπου βασίσθηκε ο ιατρός: http://www.gmc-uk.org/static/documents/content/Wakefield__Smith_Murch.pdf

Αξιοσημείωτο είναι σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Guardian του Λονδίνου από τον ψυχίατρο Dr. Ben Goldacre, γνωστό αρθρογράφο και συγγραφέα για ιατρικά θέματα, όπου επισημαίνεται με γλαφυρότητα η μη επιστημονική προσέγγιση στην «έρευνα» αυτή και τονίζεται η ευθύνη των μέσων μαζικής επικοινωνίας για τη διάδοση τέτοιων επιπόλαιων μελετών και απόψεων σε ευαίσθητα ιατρικά θέματα: http://www.badscience.net/2010/01/the-wakefield-mmr-verdict/

Μέσα στη δεκαετία που ακολούθησε τη δημοσίευση της έρευνας του Wakefield έγιναν ουκ ολίγες έρευνες και αναλύσεις ερευνών καμία από τις οποίες δεν έδειξε συσχετισμό μεταξύ του MMR και του αυτισμού. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3] [πηγή 4]

Πριν λίγες ημέρες, κυκλοφόρησε έρευνα που υποστηρίζει πως το 83% των περιπτώσεων αυτισμού, οφείλεται σε προβληματικά γονίδια που κληρονομούνται από τους γονείς.

Όποιος διαβάσει βέβαια την εργασία του Wakefield (είναι διαθέσιμη εδώ), θα διαπιστώσει ότι ο συγγραφέας δεν κάνει πουθενά τη σύνδεση μεταξύ MMR και αυτισμού – και πώς θα μπορούσε άλλωστε; Ένα case report είναι εξ ορισμού ανίκανο να αποκαλύψει αιτιολογικές σχέσεις, δεν είναι αυτός ο ρόλος του. Εξάλλου, αν μια εργασία αυτού του σχεδιασμού διατύπωνε τέτοιους ισχυρισμούς δε θα δημοσιευόταν ποτέ, πόσο μάλλον σε ένα περιοδικό του κύρους του Lancet και ο Wakefield το γνώριζε αυτό. Γι’ αυτό κι επιδόθηκε σε έναν αγώνα αρνητικής δημοσιότητας, μια εκστρατεία κατά του MMR με δελτία τύπου, συνεντεύξεις και τηλεοπτικές εμφανίσεις σε εκπομπές υψηλής θεαματικότητας σε Αγγλία και Αμερική, θέτοντας έτσι τις βάσεις για τη γιγάντωση του αντιεμβολιαστικού κινήματος στις μέρες μας, με τις συνέπειες να είναι ήδη ορατές, όπως μαρτυρούν οι επιδημίες ιλαράς στη Μ. Βρετανία και σε αρκετές Πολιτείες των Η.Π.Α.

Όμως, ο Deer απέδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας τον βρώμικο ρόλο του Wakefield σ’ αυτή την ιστορία. Ο Wakefield είχε προσληφθεί από έναν δικηγόρο ονόματι Richard Barr δύο χρόνια πριν τη διεξαγωγή της έρευνάς του, λαμβάνοντας μάλιστα το εξωφρενικό ποσό των 150 λιρών την ώρα, ακριβώς για να κατασκευάσει μία υπόθεση εναντίον του MMR, ελπίζοντας να θησαυρίσει από τις μαζικές αγωγές γονέων αυτιστικών παιδιών που θα επακολουθούσαν. Μάλιστα, εκτός από την εξόφθαλμη σύγκρουση συμφερόντων, η οποία γίνεται εντονότερη από το γεγονός πως ο Wakefield ήθελε να προωθήσει το δικό του εμβόλιο ιλαράς ως ανταγωνιστή του τριπλού MMR, η υποδειγματική έρευνα του Deer αποκάλυψε ότι ο Wakefield κατασκεύασε τα «αποδεικτικά» στοιχεία, δηλαδή τα υποτιθέμενα ευρήματα των εξετάσεων από τις βιοψίες των παιδιών, οι οποίες στην πραγματικότητα ήταν φυσιολογικές. Πρόκειται για ένα σκάνδαλο μεγατόνων, η τραγικότητα του οποίου πολλαπλασιάζεται από τον αντίκτυπό του στη δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο.

Παρότι στα 18 χρόνια που έχουν περάσει από τη δημοσίευση του Lancet έχει επιχειρηθεί πολλάκις να αναπαραχθούν τα αποτελέσματα του Wakefield (δείτε πχ εδώ και εδώ), αυτό δεν επετεύχθη ποτέ. Και κάτι τέτοιο είναι φυσικό αφού, όπως είπαμε, η έρευνα του Wakefield ήταν παραποιημένη, έτσι ώστε να «αποδείξει» αυτό που είχε προαποφασιστεί από τον ίδιο και τον Barr δύο χρόνια πριν την έναρξή της. Εντούτοις, ο μύθος συνεχίζει να διαδίδεται με φορείς διάφορες απίθανες ιστοσελίδες αντιεπιστημονικής ρητορείας, συνομωσιολαγνείας και εμπορίου εναλλακτικών θεραπειών και προϊόντων.

Περιέχει το MMR υδράργυρο;

Η απάντηση είναι όχι. Για την ακρίβεια, όταν οι αντιεμβολιαστες μιλούν για υδράργυρο, εννοούν την θειομερσάλη ή thimerosal, που είναι παράγωγο του αιθυλεστέρα του υδραργύρου. Περιέχει υδράργυρο σε ποσοστό περίπου 50% κατά βάρος. Από το 1930 και μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’90 χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα σε αρκετά εμβόλια ως συντηρητικό. Αποσύρθηκε προληπτικά το 1999, μετά από κοινή σύσταση του FDA και της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας, παρότι η εξέταση των μέχρι τότε δεδομένων δεν κατέδειξε κάτι ανησυχητικό. Ο λόγος ήταν ότι, απουσία τοξικοκινητικών δεδομένων για τον υδραργυρικό αιθυλεστέρα, στα πλαίσια της πολιτικής τους για τη μείωση της χρήσης υδραργύρου σε φάρμακα και τρόφιμα, οι αρμόδιες υπηρεσίες των ΗΠΑ αποφάσισαν να θεωρήσουν ότι η θειομερσάλη ακολουθούσε το προφίλ του μέθυλεστέρα του υδραργύρου, γνωστής νευροτοξίνης που προσλαμβάνεται από τον άνθρωπο κυρίως μέσω της κατανάλωσης οστρακοειδών και μεγάλων ψαριών.

Αυτό ακριβώς είναι και το σημείο που η αντιεμβολιαστική προπαγάνδα προσπάθησε να εκμεταλλευτεί. Η απόσυρση έγινε προληπτικά και δεν αποτελεί «ομολογία ενοχής», όπως τεχνηέντως αφήνεται να εννοηθεί. Αναφορικά με τον αυτισμό, τέτοια σύνδεση είναι βιολογικώς μη-εφικτή. Εντούτοις, πραγματοποιήθηκαν επιδημιολογικές μελέτες για τη διερεύνηση πιθανής συσχέτισης, χωρίς αποτέλεσμα. Ενδεχομένως να υπάρχουν ίχνη θειομερσάλης μόνο σε ένα εμβόλιο που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή, το Infanrix Hexa (< 40 ng ανά δόση), καθώς χρησιμοποιείται σε προηγούμενο στάδιο της παραγωγής και αφαιρείται πριν το τελικό προϊόν.

Παρότι όμως είναι γνωστό πως τα εμβόλια δεν περιέχουν υδράργυρο (θειομερσάλη), κάποιοι επιτήδειοι συνεχίζουν να διακινούν αυτό το μύθο, εξαπατώντας συστηματικά συμπολίτες μας που δεν είναι ενημερωμένοι. Η παρακάτω ανάρτηση έγινε στη μεγαλύτερη αντιεμβολιαστική ομάδα του Facebook, από γιατρό και ομοιοπαθητικό, που έχει διαγραφεί από τον Ιατρικό Σύλλογο που άνηκε.

Απευθυνθήκαμε στο γνωστό νεογνολόγο – παιδίατρο, κύριο Αντώνιο Δαρζέντα και πήραμε την παρακάτω απάντηση.

«Προσέξτε τι ανοησίες γράφονται. Η κυρία που ποσταρει το παρακάτω είναι «ομοιοπαθητικός γιατρός» κάπου στην Ελλάδα. Ισχυρίζεται λοιπόν ότι το παιδάκι που φαίνεται στη φωτογραφία, έπαθε το παρακάτω νοσημα εξαιτίας ενός εμβολίου. Και μάλιστα ότι το θεράπευσε με ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο, δήθεν αντίδοτο του εμβολίου.
Στη φωτογραφία λοιπόν βλέπουμε ένα βρέφος που προφανέστατα έχει μια πολύ κοινή ιωση της παιδικής ηλικίας η οποία λέγεται ερπητικη ουλοστοματιτιδα. Οφείλεται σε ερπητοιο και είναι μια ίωση που μεταδίδεται μέσω εκκρισεων και σιέλων. Η ιωση αυτή μπορεί να παρουσιάσει πυρετό ή όχι, αλλά πάντα έχει πολλές ερπητικες βλάβες – κοινώς φουσκαλες – στη στοματική κοιλοτητα και περιξ αυτής. Οι βλάβες μπορεί να φτάνουν μέχρι τον οισοφάγο. Το παιδί εξαιτίας των βλαβών δεν μπορεί να φάει γιατί η καταποση είναι εξαιρετικά επωδυνη. Η θεραπεία έρχεται πάντα μόνη της. Η νόσος είναι αυτοιώμενη. Απλά θέλει προσοχή το μωρό να μην αφυδατωθεί. Αυτό γίνεται με τη χορήγηση αφθονων υγρών είτε από το στόμα είτε στις πιο βαριές περιπτώσεις ενδοφλέβια στο νοσοκομείο. Η κυρία λοιπόν αυτή ισχυρίζεται ψευδως, όχι μόνο ότι πρόκειται για παρενέργεια εμβολίου, ενώ όπως είπαμε πρόκειται για μια συνηθισμένη ιωση της παιδικής ηλικίας αλλά ότι την έκανε και καλά με ομοιοπαθητικο φάρμακο το οποίο δήθεν είναι αντίδοτο του εμβολίου. Όπως είπαμε η νόσος αυτή περνάει μόνη της ούτως ή άλλως. Το μόνο που χρειάζεται είναι χορήγηση υγρών.
Όπως βλέπετε λοιπόν η τρομοκρατία κατά των εμβολίων, από ανθρώπους που κερδίζουν χρήματα από αυτήν δίνει και παίρνει στο διαδίκτυο. Δυστυχώς οι Ιατρικοί Σύλλογοι παρακολουθούν αδιάφοροι τους τυχάρπαστους που κάνουν αυτή τη δουλειά. Και ο κόσμος συνεχίζει να χάνεται και να τρομοκρατείται.»

Σε αυτό το σημείο, πρέπει να τονίσουμε ότι το MMR, ως ζωντανό εμβόλιο που είναι, δεν περιείχε ποτέ υδράργυρο, διότι αν είχε, θα σκότωνε τους ιούς. Ούτε αλουμίνιο περιείχε ποτέ (άλλος ένας “μπαμπούλας” των αντιεμβολιαστών), γιατί δεν τον χρειάζεται (τα άλατα του αλουμινίου αυξάνουν την απάντηση του ανοσοποιητικού στα “νεκρά” εμβόλια).

Τι συμβαίνει με την φαινομενική άνοδο των κρουσμάτων αυτισμού;

Εν έτι 2017, η πραγματική αιτία/ες για τη πρόκληση αυτισμού, παραμένουν ως ένα βαθμό άγνωστες, αν και η πρόσφατη μελέτη που αναφέραμε πιο πάνω, αποδίδει τη συντριπτική πλειοψηφία σε κληρονομικούς παράγοντες. Μελέτες έχουν υποδείξει ως πιθανούς ενόχους τη δυτική διατροφή, τη μόλυνση του περιβάλλοντος, διάφορα χημικά, κληρονομικούς και γενετικούς παράγοντες, ωστόσο δεν υπάρχει ομοφωνία. Αυτό που έχει προβληματίσει πολλούς, είναι η μεγάλη άνοδος στα κρούσματα αυτισμού τις τελευταίες δεκαετίες. Και ενώ κάποιοι »ένοχοι» όπως τα εμβόλια και ο γλυφοσάτης έχουν αθωωθεί μέσα από δεκάδες σχετικές έρευνες και μεταναλύσεις, οι αυξητικές τάσεις επιμένουν.

Σύμφωνα όμως με την άποψη μεγάλης μερίδας της επιστημονικής κοινότητας, η αύξηση των κρουσμάτων οφείλεται στις νέες μεθόδους διάγνωσης και στη διεύρυνση του φάσματος διαταραχών που στις μέρες συμπεριλαμβάνονται στον αυτισμό.

Στις ΗΠΑ η συχνότητα αυτισμού στα παιδιά είναι κατά μέσο όρο 1 στα 68. Αν εξετάσουμε τα νούμερα πιο προσεκτικά, βλέπουμε μεγάλες διαφορές από πολιτεία σε πολιτεία. Για παράδειγμα, στο Νιου Τζέρσεϊ η συχνότητα είναι 1 στα 46 παιδιά, ενώ στον αντίποδα στην Αλαμπάμα είναι 1 στα 175 παιδιά. Η ασυνέχεια μπορεί να μας παραπέμψει στο συμπέρασμα πως οι »συνωμοσιολογικοί» παράγοντες πρόκλησης αυτισμού (εμβόλια-γλυφοσάτης) δεν έχουν αντίκρυσμα δεδομένου πως τόσο τα προγράμματα εμβολιασμού, όσο και η δίαιτα των Αμερικανών είναι λίγο πολύ η ίδια, ανεξαρτήτως πολιτείας.

Παρότι αυτό αντιμετωπίζεται λίγο-πολύ σαν γεγονός και ερμηνεύεται ως «αύξηση της επίπτωσης του αυτισμού», στην πραγματικότητα είναι αύξηση των διαγνώσεων του αυτισμού. Οι διαγνώσεις αυξήθηκαν γιατί α) διευρύνθηκαν τα κριτήρια που κατατάσσουν τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού σε σχέση με παλαιότερα, β) βελτιώθηκε η πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό, γ) υπάρχουν περισσότεροι γιατροί που μπορούν να κάνουν τη συγκεκριμένη διάγνωση, δ) δεν είναι πια θέμα ταμπού για τους γονείς. Μάλιστα, οι Baxter et al., σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Αύγουστο, υποστηρίζουν ότι η πραγματική επίπτωση του αυτισμού είναι απαράλλαχτη τα τελευταία 20 χρόνια. Επιπρόσθετα, νέα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι, κατά πάσα πιθανότητα, ο αυτισμός είναι μία κατάσταση που ξεκινά μέσα στη μήτρα κατά την εμβρυική ζωή και όχι μετά τη γέννηση εξαιτίας κάποιας εξωγενούς και «αφύσικης» παρέμβασης .

https://clinicalpharmacist.gr/2014/10/29/anti-vaxxers_revolt/

To εμβόλιο της ιλαράς στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, το εμβόλιο ιλαράς άρχισε να κυκλοφορεί στο εμπόριο στις αρχές της δεκαετίας του 1970, εντάχθηκε στο Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών το 1981 και το 1989 εντάχθηκε ως τριπλό εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (MMR). Το 1991 καθιερώθηκε η 2η δόση του MMR σε ηλικία 11-12 ετών και από το 1999 αυτή γίνεται σε ηλικία 4-6 ετών.

Το εμβόλιο εξασφαλίζει μακρόχρονη ανοσία και έχει βρεθεί ότι σε παιδιά που εμβολιάστηκαν σε ηλικία 15 μηνών αυτή ανέρχεται σε ποσοστό 98% ενώ αν εμβολιάστηκαν σε ηλικία 12 μηνών το ποσοστό είναι 95%. Τα περισσότερα από τα παιδιά που δεν ανέπτυξαν αντισώματα μετά την πρώτη δόση, ανταποκρίνονται με τη δεύτερη δόση, ώστε 99% των εμβολιασθέντων με δυο δόσεις παιδιών παρουσιάζουν αντισωματική απάντηση ενδεικτική ανοσίας στην ιλαρά.

Ανοσία αγέλης

Μια από τις συνηθέστερες δικαιολογίες αυτών που αποφεύγουν τα εμβόλια, είναι «γιατί να εμβολιαστώ; αφού όλοι οι υπόλοιποι είναι εμβολιασμένοι, άρα είμαι καλυμμένος!» Κάποιοι άλλοι, απορρίπτουν αυτή την έννοια ως συνωμοσιολογική σκευωρία των φαρμακευτικών για να προωθήσουν τα εμβόλιά τους. Ακολουθούν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Ο αντιεμβολιαστής φίλος μας πέφτει σε σφάλμα λογικής νομίζοντας πως η ανοσία αγέλης θα τον προστατεύσει επειδή όλοι οι υπόλοιποι είναι εμβολιασμένοι, επομένως δεν υπάρχει πιθανότητα να αρρωστήσει. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά, ειδικά στη περίπτωση της ιλαράς που είναι μια από τις πιο μεταδοτικές ασθένειες που υπάρχουν.

Για να λειτουργεί αποτελεσματικά ή ανοσία αγέλης θα πρέπει κατ’ ελάχιστο, το 90% του πληθυσμού (95% για την ιλαρά) να είναι εμβολιασμένο. Στο παρακάτω animation θα δούμε πως εισβάλει ένας παθογόνος οργανισμός (κόκκινο χρώμα) σε ένα πληθυσμό και τη διασπορά του ανάλογα με την εμβολιαστική κάλυψη.

Η ιδέα και ο σκοπός της ανοσίας αγέλης, δεν απευθύνεται στον αντιεμβολιαστή φίλο μας που αποφάσισε να σταματήσει τα εμβόλια επειδή διάβασε κάποιο (ανυπόστατο) άρθρο στο ίντερνετ. Απευθύνεται σε αυτούς που για ιατρικούς λόγους δεν μπορούν ή δεν έχουν προλάβει να λάβουν ανοσοποίηση.

Δώδεκα μύθοι και αλήθειες για τα εμβόλια

Μύθος 1

Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό έχουν σχεδόν εξαλειφθεί στη χώρα μας, οπότε δεν υπάρχει λόγος εμβολιασμού και επένδυσης στα εμβόλια = ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Πράγματι, τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό (λοιμώξεις) έχουν γίνει σπάνια σε πολλές χώρες, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν. Παρά το υψηλό ποσοστό των ατόμων (παιδιών) που εμβολιάζονται στην Ελλάδα, η εμβολιαστική κάλυψη δεν είναι ακόμη πλήρης στο 100%, οπότε υπάρχουν ακόμη αρκετά επίνοσα άτομα που κινδυνεύουν να νοσήσουν (μερικώς εμβολιασμένα ή ανεμβολίαστα), όπως συμβαίνει με την ιλαρά. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί κρούσματα ιλαράς σε περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης με παραδοσιακά υψηλή εμβολιαστική κάλυψη.

Μύθος 2

Τα εμβόλια θεωρούνται ότι δεν είναι ασφαλή= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κυκλοφορία των εμβολίων επιτρέπεται εφόσον διασφαλιστεί ότι πληρούνται προδιαγραφές ασφαλείας και ποιότητας, όπως αυτές ορίζονται από τους αρμόδιους εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς (WHO, FDA, ΕΟΦ). Τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς υπάρχει συνεχής και αυστηρή καταγραφή των ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων και δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση των εμβολίων με την ανάπτυξη αλλεργικών, αυτοάνοσων ή/και αναπνευστικών νοσημάτων αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

Μύθος 3

Τα εμβόλια (ιδίως το MMR) προκαλούν αυτισμό= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ ενός εμβολίου [π.χ. για την ιλαρά-ερυθρά-παρωτίτιδα (MMR) ή άλλου εμβολίου] με την πρόκληση αυτισμού ή διαταραχών αυτιστικού φάσματος. Δημοσιεύσεις προηγούμενων ετών, στη συνέχεια με μελέτες και μακροχρόνια παρακολούθηση, αποδείχτηκε ότι ήταν ανυπόστατες και παραπλανητικές, χωρίς επιστημονική βάση.

Μύθος 4

Η ταυτόχρονη χορήγηση σε ένα άτομο (ιδίως παιδί) περισσότερων του ενός εμβολίων (πολυδύναμα) αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ανεπιθύμητων και υπερφόρτωσης του ανοσοποιητικού συστήματος= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η ταυτόχρονη χορήγηση εμβολίων δεν επιβαρύνει το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού ή του ενήλικα. Καθημερινά, με το περιβάλλον και τη διατροφή, ερχόμαστε σε επαφή με πλήθος αντιγόνων (ξένες ουσίες προς τον οργανισμό) που επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ένα παιδί εκτίθεται σε πολύ περισσότερα αντιγόνα στα πλαίσια ενός κοινού κρυολογήματος ή μίας ίωσης συγκριτικά με εκείνα των εμβολίων Τα πολυδύναμα εμβόλια έχουν τα εξής πλεονεκτήματα: α) μικρότερος αριθμός δόσεων-λιγότερες επισκέψεις στον κλινικό ιατρό-«κέρδος» σε χρόνο και χρήμα, β) εύκολη και λιγότερο επώδυνη χορήγηση και γ) καλύτερη εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.

Μύθος 5

Τα εμβόλια περιέχουν υδράργυρο, που είναι επικίνδυνη ουσία για τον ανθρώπινο οργανισμό= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η θειομερσάλη είναι μία οργανική ουσία που περιέχει υδράργυρο και προστίθεται σε αμελητέα ποσότητα και σε πολύ λίγα εμβόλια ως συντηρητικό (παράδειγμα στα εμβόλια πολλαπλών δόσεων). Δεν περιέχεται στο MMR. Ο υδράργυρος είναι ένα στοιχείο της φύσης που βρίσκεται στον αέρα, στο νερό και στο έδαφος. Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η ποσότητα της θειομερσάλης που περιέχεται στα εμβόλια θέτει σε κίνδυνο την υγεία.

Μύθος 6

Τα νοσήματα δε θα μεταδίδονται εάν εξασφαλίσουμε τις κατάλληλες συνθήκες υγιεινής= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Πολλές λοιμώξεις (π.χ. ιλαρά, κοκκύτης, πολιομυελίτιδα), μπορούν να μεταδοθούν ανεξάρτητα από το πόσο καθαροί είμαστε. Οι καλές συνθήκες υγιεινής (πλύσιμο χεριών, καθαρό νερό & αερισμός χώρων) συμβάλλουν μόνον στην προστασία από την έκθεση σε λοιμογόνους παράγοντες, δεν προστατεύουν από τη λοίμωξη/νόσηση ή τις επιπλοκές της εάν κάποιος εκτεθεί, όπως κάνουν τα εμβόλια. Εάν οι άνθρωποι σταματήσουν να εμβολιάζονται, λοιμώξεις που έχουν γίνει σπάνιες, όπως η πολιομυελίτιδα και η ιλαρά, θα εμφανισθούν ξανά γρήγορα.

Μύθος 7

Τα πολυδύναμα εμβόλια έναντι της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκκύτη και της πολιομυελίτιδας μπορεί να προκαλέσουν το σύνδρομο του αιφνιδίου βρεφικού θανάτου= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Δεν υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ της χορήγησης αυτών των εμβολίων και του αιφνιδίου βρεφικού θανάτου. Τα εμβόλια αυτά χορηγούνται σε ηλικία που τα βρέφη βρίσκονται σε κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου του αιφνιδίου βρεφικού θανάτου. Δηλωθέντα περιστατικά συνδρόμου αιφνιδίου βρεφικού θανάτου αφορούν τυχαία συγχορήγηση εμβολίων και θα μπορούσαν να συμβούν ούτως ή άλλως.

Μύθος 8

Είναι προτιμότερη η ανοσοποίηση μέσω της φυσικής νόσησης παρά μέσω των εμβολίων= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η ανοσιακή απάντηση στα εμβόλια είναι όμοια με εκείνη που παράγεται μέσω της φυσικής νόσησης. Οι συνέπειες της ανοσίας μέσω φυσικής νόσησης μπορεί να είναι ολέθριες, όπως: α) διανοητική καθυστέρηση (λοίμωξη από Haemophilus influenzae τύπου b), β) γενετικές ανωμαλίες (συγγενής λοίμωξη από ιό ερυθράς), γ) καρκίνος του ήπατος (λοίμωξη από ιό ηπατίτιδας Β) ή δ) ακόμη και θάνατος (λοίμωξη από ιό ιλαράς).

Μύθος 9

Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια στην παιδική ηλικία αφορούν μόνον «ατυχή» γεγονότα της ζωής= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια δεν αποτελούν απλά και μόνον ένα γεγονός της ζωής. Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια είναι σοβαρά και μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, τύφλωση, διάρροια, λοιμώξεις αυτιού, σύνδρομο συγγενούς ερυθράς, ακόμη και θάνατο. Τα συμβάντα αυτά μπορούν να προληφθούν με τα εμβόλια. Ο μη εμβολιασμός έναντι αυτών των νοσημάτων αφήνει τα άτομα αδικαιολόγητα επίνοσα. Τα εμβόλια κοστίζουν λιγότερο από τις διάφορες δράσεις επιδημικού περιορισμού, όπως είναι η εφαρμογή απομόνωσης του ασθενούς (καραντίνα), η ταυτοποίηση των ιών κ.α.

Μύθος 10

Πολλά άτομα που δεν εμβολιάστηκαν στο παρελθόν διάγουν μία ζωή υγιή και μακροχρόνια. Οπότε, δεν υπάρχει πραγματικά ανάγκη των εμβολίων= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Πριν την καθιέρωση του εμβολίου για την ιλαρά, πάνω από το 90% του πληθυσμού είχε μολυνθεί μέχρι την ηλικία των 10 ετών. Περίπου 1 στις 1000 περιπτώσεις ιλαράς οδηγούν στο θάνατο. Πολλοί από εκείνους που επιβίωσαν από τη νόσο υποφέρουν από σοβαρές και ενίοτε μακροχρόνιες επιπλοκές. Ακόμη και εάν τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια μπορεί να έχουν και ήπια κλινική εικόνα, ωστόσο κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων πόσο σοβαρά ή όχι θα τον προσβάλει κάθε ασθένεια.

Μύθος 11

Τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί αντιμετωπίζουν περισσότερα αλλεργικά, αυτοάνοσα και αναπνευστικά νοσήματα συγκριτικά με εκείνα που δεν έχουν εμβολιασθεί= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα εμβόλια «διδάσκουν» το ανοσιακό σύστημα του ανθρώπου πώς να αντιδράσει σε συγκεκριμένα αντιγόνα. Δεν αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας του. Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση των εμβολίων με την ανάπτυξη αλλεργικών, αυτοάνοσων και αναπνευστικών νοσημάτων αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

Μύθος 12

Τα εμβόλια ως ένα βαθμό είναι υπεύθυνα για την αύξηση της επίπτωσης των διαφόρων μορφών καρκίνου σε παγκόσμιο επίπεδο= ΛΑΘΟΣ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα εμβόλια δεν προκαλούν καρκίνο. Το εμβόλιο έναντι του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) προστατεύει έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η παγκόσμια αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου τα τελευταία 50 χρόνια οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, οι καλύτερες διαγνωστικές εξετάσεις κλπ.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Τα εμβόλια, όπως όλες οι ιατρικές παρεμβάσεις, δεν είναι ελεύθερα κινδύνων. Το ρίσκο που ενέχουν όμως είναι ασύγκριτα μικρότερο από το όφελος που επιφέρουν. Επομένως, όπως συμβαίνει άλλωστε με το σύνολο των επιλογών που καλούμαστε να κάνουμε στη ζωή μας, μπορεί να μην είναι τέλεια, αλλά είναι η καλύτερη δυνατή. Προς επίρρωσιν τούτου, ας πάρουμε το παράδειγμα του ιού της ιλαράς, που έχει την τιμητική του, ένεκα MMR. Σύμφωνα με στοιχεία του Public Health England, για κάθε ένα εκατομμύριο παιδιών που θα εμβολιαστούν με το MMR:

1.000 θα εμφανίσουν πυρετικούς σπασμούς
30 θα εμφανίσουν θρομβοκυττοπενία
10 θα εμφανίσουν σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση
1 θα εμφανίσει εγκεφαλίτιδα (ADEM)

Αντίστοιχα, αν ένα εκατομμύριο άνθρωποι αρρωστήσουν με ιλαρά στην Ευρώπη του 2014, τότε:

200 θα πεθάνουν.
100.000 θα χρειαστούν νοσηλεία στο νοσοκομείο.
90.000 θα εμφανίσουν μέση ωτίτιδα.
80.000 θα εμφανίσουν γαστρεντερίτιδα.
50.000 θα εμφανίσουν είτε ιογενή (πρωτοπαθή) είτε βακτηριακή (δευτεροπαθή) πνευμονία.
5.000 θα εμφανίσουν πυρετικούς σπασμούς.
1.000 θα εμφανίσουν εγκεφαλίτιδα (ADEM ή SPEE) από τους οποίους οι 100 θα πεθάνουν και άλλοι 2-300 θα αποκτήσουν μόνιμη εγκεφαλική βλάβη.
1.000 θα εμφανίσουν διάφορα άλλα προβλήματα, μεταξύ των οποίων ηπατίτιδα, μυοκαρδίτιδα, θρομβοκυττοπενία ή αποβολή, αν νοσήσει έγκυος.

Θα βρείτε τις δύο πληρέστερες αναλύσεις στα ελληνικά, σχετικά με τους μύθους των εμβολίων εδώ και εδώ.