Καταρρίπτοντας 10 επίμονους μύθους για τον καρκίνο

“Θαυματουργές θεραπείες” με λεμόνια, μούρα, παντζάρια και μαγειρική σόδα, δαιμονοποίηση των “όξινων” τροφών και της ζάχαρης κι ένα σωρό ακόμη ψέματα για τον καρκίνο συνεχίζουν να διαδίδονται σε social media, blogs, ακόμη και σε “έγκριτα”sites. Το ελληνικό Διαδίκτυο δεν αποτελεί εξαίρεση.

Μεταφράσαμε αυτό το εξαιρετικό άρθρο των Oliver Childs and Kat Arney από το επιστημονικό blog του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Cancer Research UK. Στο άρθρο καταρρίπτονται δέκα από τους πιο επίμονους μύθους για τον καρκίνο με συγκεκριμένα επιστημονικά στοιχεία αλλά σε απλή γλώσσα.

Μια αναζήτηση για τη λέξη «καρκίνος» στο Google θα σας φέρει αντιμέτωπους με εκατομμύρια ιστοσελίδες. Αντίστοιχος είναι και ο αριθμός των βίντεο στο YouTube που θα βρείτε αν πραγματοποιήσετε αναζήτηση για «θεραπεία του καρκίνου».

Το πρόβλημα είναι ότι πολλές από τις πληροφορίες εκεί έξω είναι ανακριβείς στην καλύτερη περίπτωση, επικίνδυνα παραπλανητικές στη χειρότερη. Υπάρχουν πολλές σελίδες για τον καρκίνο που είναι ευνόητες και βασισμένες σε στοιχεία, αλλά υπάρχουν εξίσου πολλές, αν όχι περισσότερες, σελίδες που διαδίδουν μύθους.

Μπορεί να είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την πραγματικότητα από τη μυθοπλασία, καθώς πολλές από τις ανακριβείς πληροφορίες φαίνονται και ακούγονται απόλυτα λογικές. Αλλά αν ξύσετε την επιφάνεια και κοιτάξετε τα στοιχεία, πολλές από τις αιωνίως διαδιδόμενες δήθεν “αλήθειες” καταρρέουν.

Σε αυτό το άρθρο θα αποκαταστήσουμε την αλήθεια, καταρρίπτοντας 10 μύθους για τον καρκίνο που συναντάμε συχνά. Με βάση τα στοιχεία και όχι κάποια ρητορική ή ανεκδοτολογία, θα περιγράψουμε τί αποδεικνύεται από την επιστημονική έρευνα ότι ισχύει πραγματικά.

Μύθος 1: Ο καρκίνος είναι μία σύγχρονη, κατασκευασμένη από τον άνθρωπο ασθένεια

Ο καρκίνος μπορεί να κυριαρχεί περισσότερο στη συνείδηση του κόσμου από ό,τι σε παλιότερες εποχές, αλλά δεν είναι απλώς μία “σύγχρονη”, κατασκευασμένη από τον άνθρωπο ασθένεια της δυτικής κοινωνίας. Ο καρκίνος υπάρχει από τότε που υπάρχουν άνθρωποι. Περιγράφηκε πριν από χιλιάδες χρόνια από αιγύπτιους και αρχαίους έλληνες γιατρούς, ενώ ερευνητές έχουν ανακαλύψει ενδείξεις καρκίνου σε έναν σκελετό ηλικίας 3.000 χρόνων.

Παρότι είναι σαφέστατα αληθές ότι υπάρχει αυξητική τάση παγκοσμίως στις ασθένειες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο είναι η γήρανση.

Η απλή αλήθεια είναι ότι περισσότεροι άνθρωποι ζουν αρκετά για να αναπτύξουν καρκίνο, εξαιτίας της αποτελεσματικής αντιμετώπισης μεταδοτικών ασθενειών και άλλων ιστορικών αιτιών θανάτου όπως ο υποσιτισμός. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να αυξάνονται οι βλάβες στο DNA των κυττάρων μας όσο γερνάμε – και αυτές οι βλάβες μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη καρκίνου.

Επιπλέον, τώρα έχουμε τη δυνατότητα να διαγνώσουμε τους καρκίνους με μεγαλύτερη ακρίβεια, χάρη στις προόδους που έχουν γίνει στην εξέταση, την απεικόνιση και την παθολογία.

Ναι, ο τρόπος ζωής, η διατροφή και άλλοι παράγοντες όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση έχουν τεράστιο αντίκτυπο στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου – το κάπνισμα για παράδειγμα ευθύνεται για το 25% των θανάτων από καρκίνο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά αυτό δεν είναι το ίδιο με το να ισχυρίζεται κανείς ότι πρόκειται για μία εντελώς σύγχρονη, κατασκευασμένη από τον άνθρωπο ασθένεια. Ο καρκίνος προκαλείται από πολλές φυσικές αιτίες – για παράδειγμα, ένας στους έξι καρκίνους παγκοσμίως προκαλείται από ιούς και βακτήρια.

Μύθος 2: Τα super foods προλαμβάνουν τον καρκίνο

Μούρα, παντζάρια, μπρόκολα, σκόρδο, πράσινο τσάι… και η λίστα συνεχίζεται. Παρότι χιλιάδες sites ισχυρίζονται το αντίθετο, δεν υπάρχει καμία “υπερτροφή” (super food). Πρόκειται για όρο του marketing που χρησιμοποιείται για να αυξήσει τις πωλήσεις συγκεκριμένων προϊόντων και δεν έχει καμία επιστημονική βάση.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να σκέφτεστε τί τρώτε. Κάποιες τροφές είναι σαφέστατα πιο υγιεινές από άλλες. Μερικά μούρα κάθε τόσο ή ένα φλιτζάνι πράσινο τσάι θα μπορούσαν σίγουρα να αποτελούν μέρος μίας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής. Το να έχετε πάντα πολλά φρούτα και λαχανικά είναι πολύ καλή ιδέα, και το να τρώτε μια ποικιλία διαφορετικών λαχανικών βοηθάει επίσης, αλλά το ποια λαχανικά θα επιλέξετε δεν έχει και πολλή σημασία.

Το σώμα μας είναι περίπλοκο, το ίδιο και ο καρκίνος, γι’ αυτό και είναι χονδροειδής υπεραπλούστευση να ισχυριστεί κανείς ότι οποιοδήποτε φαγητό, από μόνο του, θα μπορούσε να έχει σημαντική επιρροή στην πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου.

Η επί δεκαετίες σταθερή συγκέντρωση στοιχείων καταδεικνύει μία απλή, αλλά όχι ιδιαίτερα καινοφανή αλήθεια: ότι ο καλύτερος τρόπος να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου είναι η υιοθέτηση μιας σειράς μακροπρόθεσμων υγιεινών συμπεριφορών όπως η αποχή από το κάπνισμα, η σωματική δραστηριότητα, η διατήρηση υγιούς βάρους και η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.

Μύθος 3: Οι “όξινες” δίαιτες προκαλούν καρκίνο

Ορισμένοι μύθοι για τον καρκίνο είναι εκπληκτικά επίμονοι, παρότι αντικρούουν στη βασική βιολογία. Μία τέτοια ιδέα είναι ότι οι υπερβολικά “όξινες” δίαιτες έχουν ως αποτέλεσμα να γίνεται “πολύ όξινο” το αίμα, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Η προτεινόμενη λύση: να αυξήσετε την κατανάλωση πιο υγιεινών “αλκαλικών” τροφών όπως τα πράσινα λαχανικά και φρούτα (συμπεριλαμβανομένων, παραδόξως, των λεμονιών).

Από άποψης βιολογίας, πρόκειται για ανοησίες. Όντως, τα καρκινικά κύτταρα δεν μπορούν επιζήσουν σε ένα υπερβολικά αλκαλικό περιβάλλον, ούτε όμως και οποιοδήποτε από τα υπόλοιπα κύτταρα του σώματός σας.

Το αίμα είναι συνήθως ελαφρώς αλκαλικό. Αυτό ρυθμίζεται αυστηρά από τα νεφρά σε ένα πολύ στενό και απόλυτα υγιές φάσμα. Δεν μπορεί να αλλάξει για κανένα αξιόλογο χρονικό διάστημα από την τροφή που καταναλώνετε, και οποιοδήποτε επιπλέον οξύ ή αλκάλι απλούστατα αποβάλλεται με τα ούρα.

Για να διατηρηθεί η σωστή ισορροπία στο σώμα, τα ούρα σας μπορούν και αλλάζουν το pH, αναλόγως του τί έχετε φάει. Αυτό φαίνεται αν ελεγχθεί το pH (οξύτητα) των ούρων μετά την κατανάλωση διαφορετικών τροφών και είναι η βάση της λανθασμένης αντίληψης ότι η διατροφή μπορεί να «κάνει το σώμα αλκαλικό». Αλλά το pH των ούρων είναι το μόνο που αλλάζετε, και οποιοσδήποτε ισχυρίζεται το αντίθετο απλούστατα δεν καταλαβαίνει πώς λειτουργεί το σώμα.

Παρότι η κατανάλωση πολλών πράσινων λαχανικών είναι σίγουρα υγιεινή, αυτό δεν οφείλεται σε κάποια αλλαγή που υποτίθεται ότι επιφέρουν στην “οξύτητα” του σώματός σας.

Υπάρχει κάτι που λέγεται οξέωση. Είναι μία φυσιολογική κατάσταση που επέρχεται όταν τα νεφρά και τα πνευμόνια δεν μπορούν να διατηρήσουν το pH του σώματος σε ισορροπία. Είναι συχνά αποτέλεσμα σοβαρής ασθένειας ή δηλητηρίασης. Μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή και χρειάζεται επείγουσα ιατρική φροντίδα, αλλά δεν προκαλείται από “υπερβολικά όξινες” δίαιτες.

Γνωρίζουμε ότι το άμεσο περιβάλλον γύρω από τα καρκινικά κύτταρα (το μικροπεριβάλλον) μπορεί να γίνει όξινο. Αυτό οφείλεται σε διαφορές στον τρόπο που οι όγκοι δημιουργούν ενέργεια και χρησιμοποιούν οξυγόνο, σε σχέση με τον υγιή ιστό. Οι ερευνητές εργάζονται σκληρά για να καταλάβουν αυτή τη διαδικασία, ώστε να αναπτύξουν πιο αποτελεσματικές αγωγές για τον καρκίνο.

Αλλά δεν υπάρχουν βάσιμα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η διατροφή μπορεί να αλλάξει το pH ολόκληρου του σώματος, ή ότι έχει επίδραση στον καρκίνο.

Μύθος 4: Ο καρκίνος είναι “γλυκατζής”

Μία ακόμη ιδέα που συναντάμε συχνά είναι ότι η ζάχαρη «θρέφει τα καρκινικά κύτταρα» και συνεπώς θα έπρεπε να εξαλειφθεί εντελώς από τη δίαιτα ενός ασθενή.

Πρόκειται για μία καθόλου βοηθητική υπεραπλούστευση ενός εξαιρετικά περίπλοκου πεδίου που μόλις τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε.

Η «ζάχαρη» είναι μία έννοια – ομπρέλα (Σ.τ.Μ.: το αγγλικό «sugar» περιλαμβάνει τις έννοιες της «ζάχαρης» αλλά και του «σακχάρου»). Αναφέρεται σε ένα φάσμα μορίων που περιλαμβάνει απλά σάκχαρα που βρίσκουμε σε φυτά, τη γλυκόζη και τη φρουκτόζη. Το άσπρο πράγμα στο βάζο πάνω στο τραπέζι σας λέγεται σακχαρόζη και φτιάχνεται από τη συγκόλληση γλυκόζης και φρουκτόζης. Όλα τα σάκχαρα είναι υδατάνθρακες – μόρια που αποτελούνται από άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο.

Οι υδατάνθρακες – είτε προέρχονται από ένα κέικ είτε από ένα καρότο – διασπώνται στο πεπτικό μας σύστημα για να απελευθερώσουν γλυκόζη και φρουκτόζη. Αυτές απορροφούνται στο αίμα για να μας προσφέρουν την ενέργεια που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε.

Όλα τα κύτταρά μας, καρκινικά και μη, χρησιμοποιούν γλυκόζη για ενέργεια.Επειδή τα καρκινικά κύτταρα συνήθως αναπτύσσονται πολύ γρήγορα συγκριτικά με τα υγιή κύτταρα, εμφανίζουν ιδιαίτερη ζήτηση για αυτό το “καύσιμο”. Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι χρησιμοποιούν τη γλυκόζη και παράγουν ενέργεια με διαφορετικό τρόπο από τα υγιή κύτταρα.

Οι ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν τις διαφορές στη χρήση ενέργειας από τα καρκινικά κύτταρα σε σύγκριση με τα υγιή κύτταρα, και επιχειρούν να εκμεταλλευτούν αυτές τις διαφορές για να αναπτύξουν καλύτερες θεραπευτικές αγωγές (συμπεριλαμβανομένου του ενδιαφέροντος φαρμάκου DCA, που ωστόσο απέχει πολύ ακόμη από το να αποδειχθεί αποτελεσματική θεραπεία για τον καρκίνο).

Όλα αυτά, ωστόσο, δεν σημαίνουν ότι η ζάχαρη στα κέικ, τα γλυκά και τα άλλα φαγητά με ζάχαρη θρέφουν συγκεκριμένα τα καρκινικά κύτταρα σε αντίθεση με οποιονδήποτε άλλο τύπο υδατάνθρακα. Το σώμα μας δεν επιλέγει ποια κύτταρα θα λάβουν ποιο καύσιμο. Βασικά μετατρέπει όλους τους υδατάνθρακες που τρώμε σε γλυκόζη, φρουκτόζη και άλλα απλά σάκχαρα, που χρησιμοποιούνται από ιστούς όταν αυτοί χρειάζονται ενέργεια.

Ενώ είναι πολύ λογικό να περιορίσουμε τα φαγητά με ζάχαρη στο πλαίσιο μιας συνολικά υγιεινής δίαιτας και να αποφεύγουμε να πάρουμε κιλά, αυτό έχει τεράστια διαφορά από το να λέμε ότι τα φαγητά με ζάχαρη θρέφουν συγκεκριμένα τα καρκινικά κύτταρα.

Τόσο ο μύθος της “όξινης διατροφής” όσο και αυτός της “ζάχαρης που θρέφει τον καρκίνο” διαστρεβλώνουν λογικές συμβουλές διατροφής – φυσικά, κανείς δεν λέει ότι μία υγιεινή διατροφή δεν παίζει ρόλο στον καρκίνο. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τα επιστημονικά δεδομένα για την διατροφή και τον καρκίνο εδώ.

Αλλά οι συμβουλές για τη διατροφή πρέπει να βασίζονται σε διατροφικές και επιστημονικές αλήθειες. Όταν θέλουμε να δώσουμε διατροφικές συμβουλές για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου, η έρευνα δείχνει ότι συνεχίζουν να ισχύουν οι κλασικές, βαρετές συμβουλές υγιεινής διατροφής. Τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ίνες, το λευκό κρέας και τα ψάρια κάνουν καλό, αντίθετα από την υπερβολική κατανάλωση λίπους, αλατιού, ζάχαρης, κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος και αλκοόλ.

Μύθος 5: Ο καρκίνος είναι μύκητας – και η θεραπεία είναι το διττανθρακικό νάτριο (μαγειρική σόδα)

Αυτή η “θεωρία” προέρχεται από την όχι-και-τόσο-παρατηρητική παρατήρηση ότι «ο καρκίνος είναι πάντα λευκός».

Ένα προφανές πρόβλημα με αυτή την ιδέα – πέραν του γεγονότος ότι τα καρκινικά κύτταρα σαφέστατα δεν έχουν μυκητοειδή προέλευση – είναι ότι ο καρκίνος δεν είναι πάντα λευκός. Ορισμένοι όγκοι είναι. Άλλοι όχι. Ρωτήστε οποιονδήποτε παθολόγο ή χειρούργο, ή ρίξτε ματιά στην αναζήτηση εικόνων του Google (ίσως όχι μετά το φαγητό…).

Οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας λένε ότι ο καρκίνος προκαλείται από μόλυνση από το μύκητα candida, και ότι οι όγκοι είναι στην πραγματικότητα μια προσπάθεια του σώματος να προστατευτεί από αυτή τη μόλυνση.

Αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι αυτό αληθεύει.

Επιπρόσθετα, πολλοί απόλυτα υγιείς άνθρωποι μπορεί να έχουν μολυνθεί από τον candida – είναι μέρος της καθ’ όλα φυσιολογικής ποικιλίας μικροβίων που ζουν μέσα (και πάνω) σε όλους μας.

Συνήθως, το ανοσοποιητικό μας σύστημα κρατάει τον candida υπό έλεγχο, αλλά οι μολύνσεις μπορούν να έχουν σοβαρότερες συνέπειες σε ανθρώπους με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως αυτοί που είναι θετικοί στον ιό HIV.

H«απλή λύση» -λέει ο μύθος- είναι να γίνουν ενέσεις μαγειρικής σόδας (διττανθρακικό νάτριο) στους όγκους. Αυτή η αγωγή δεν χρησιμοποιείται ούτε καν για αποδεδειγμένες μολύνσεις από μύκητες, πόσο μάλλον για τον καρκίνο. Αντιθέτως, υπάρχουν βάσιμα στοιχεία ότι υψηλές δόσεις διττανθρακικού νατρίου μπορούν να έχουν σοβαρές – ακόμη και θανατηφόρες- συνέπειες.

Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, το διττανθρακικό νάτριο μπορεί να επηρεάσει καρκίνους που έχουν μεταμοσχευτεί σε ποντίκια ή κύτταρα που έχουν καλλιεργηθεί στο εργαστήριο, εξουδετερώνοντας την οξύτητα στο άμεσο μικροπεριβάλλον ενός όγκου. Και ερευνητές στις ΗΠΑ διεξάγουν μία μικρή κλινική δοκιμή ερευνώντας το αν κάψουλες διττανθρακικού νατρίου μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου που προκαλεί ο καρκίνος και στην εύρεση της μέγιστης ανεκτής δόσης – όχι όμως την όποια επίδραση του διττανθρακικού νατρίου στους όγκους.

Από όσο γνωρίζουμε, δεν υπάρχουν δημοσιευμένες κλινικές δοκιμές του διττανθρακικού νατρίου ως αγωγή για τον καρκίνο.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι δυνατόν να χορηγηθούν δόσεις διττανθρακικού νατρίου που θα μπορούσαν να έχουν οποιαδήποτε αξιόλογη επίδραση στον καρκίνο στους ανθρώπους, αν και αυτό αποτελεί αντικείμενο έρευνας.

Επειδή το σώμα αντιστέκεται σθεναρά σε προσπάθειες αλλαγής του pH, συνήθως αποβάλλοντας το διττανθρακικό μέσω των νεφρών, υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθεί μία σοβαρή κατάσταση γνωστή ως αλκάλωση από δόσεις αρκετά μεγάλες για να επηρεάσουν το pH γύρω από έναν όγκο.

Σύμφωνα με μία εκτίμηση, μία δόση περίπου 12 γραμμαρίων μαγειρικής σόδας τη μέρα (για έναν ενήλικα βάρους 65 κιλών) θα αρκούσε για να αντιμετωπίσει μόνο το οξύ που παράγει ένας όγκος μεγέθους περίπου ενός κυβικού χιλιοστού. Αλλά δόσεις μεγαλύτερες των 30 γραμμαρίων τη μέρα πιθανόν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας – τα συμπεράσματα δικά σας.

Μύθος 6: Υπάρχει μία θαυματουργή θεραπεία για τον καρκίνο…

Από την κάνναβη μέχρι τα κλύσματα με καφέ, το Διαδίκτυο είναι γεμάτο βίντεο και προσωπικές ιστορίες για “φυσικές”, “θαυματουργές” θεραπείες για τον καρκίνο.

Αλλά οι εκπληκτικοί ισχυρισμοί απαιτούν εκπληκτικές αποδείξεις – πρέπει να τονιστεί εμφατικά ότι τα βίντεο στο YouTube και οι αναρτήσεις στο Facebook δεν αποτελούν επιστημονικά στοιχεία και δεν είναι το ίδιο με στοιχεία καλής ποιότητας με σοβαρή επιστημονική αξιολόγηση.

Σε πολλές περιπτώσεις είναι αδύνατο να διαπιστωθεί αν οι ασθενείς που πρωταγωνιστούν στις ανεκδοτολογικές αυτές πηγές έχουν “θεραπευτεί” από κάποια συγκεκριμένη εναλλακτική αγωγή ή όχι. Δεν ξέρουμε τίποτα για την ιατρική τους διάγνωση, το στάδιο και τις προοπτικές της ασθένειας – δεν ξέρουμε καν αν είχαν καρκίνο. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε αν λάμβαναν κάποιου άλλου είδους αγωγή για καρκίνο.

Και μαθαίνουμε μόνο τα “success stories” – τί συμβαίνει με τους ανθρώπους που δοκίμασαν την υποτιθέμενη “θαυματουργή” θεραπεία και δεν επιβίωσαν; Οι νεκροί δεν μπορούν να μιλήσουν, και συχνά οι άνθρωποι που προβάλλουν θρασείς ισχυρισμούς περί “θαυματουργών” θεραπειών επιλέγουν μόνο τις καλύτερες περιπτώσεις ασθενών, χωρίς να παρουσιάζουν ολόκληρη την εικόνα.

Τα παραπάνω υπογραμμίζουν την ανάγκη δημοσίευσης δεδομένων από ενδελεχείς εργαστηριακές έρευνες και κλινικές δοκιμές μετά από αυστηρή ακαδημαϊκή αξιολόγηση. Πρώτον, επειδή η διεξαγωγή σωστών κλινικών μελετών επιτρέπει στους ερευνητές να αποδείξουν ότι μία προτεινόμενη αγωγή για τον καρκίνο είναι ασφαλής και αποτελεσματική. Και δεύτερον, επειδή η δημοσίευση αυτών των δεδομένων επιτρέπει στους γιατρούς ανά τον κόσμο να κρίνουν μόνοι τους και να χρησιμοποιήσουν την εκάστοτε αγωγή προς όφελος των ασθενών τους.

Αυτό είναι το επίπεδο που πρέπει να αναμένεται από όλες τις προτεινόμενες αγωγές για τον καρκίνο.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η φύση δεν είναι πηγή δυνητικών αγωγών, από την ασπιρίνη (φλοιός ιτιάς) μέχρι την πενικιλίνη (μούχλα). Για παράδειγμα, το αντικαρκινικό φάρμακο ταξόλη (taxol) αρχικά εξήχθη από τον φλοιό και τις βελόνες του ήμερου έλατου του Ειρηνικού (Pacific Yew, Taxus brevifolia).

Αυτό όμως απέχει παρασάγγας από τον ισχυρισμό ότι θα έπρεπε να μασάμε φλοιό για να καταπολεμήσουμε έναν όγκο. Ο φλοιός αποτελεί αποτελεσματική αγωγή γιατί το ενεργό του συστατικό έχει εξαγνιστεί και ελεγχθεί σε κλινικές δοκιμές. Έτσι γνωρίζουμε ότι είναι ασφαλές και αποτελεσματικό, καθώς επίσης και ποια δόση πρέπει να συνταγογραφούμε.

Φυσικά οι άνθρωποι που πάσχουν από καρκίνο θέλουν να νικήσουν την ασθένειά τους με οποιοδήποτε μέσο. Και είναι απόλυτα κατανοητή η αναζήτηση πιθανών θεραπειών παντού. Αλλά είναι φρόνιμο να προσέχουμε οτιδήποτε πλασάρεται ως “θαυματουργή θεραπεία”, ειδικά αν κάποιος προσπαθεί να μας την πουλήσει.

Η Βικιπαίδεια έχει αυτή την εξαιρετική λίστα αναποτελεσματικών αγωγών για τον καρκίνοπου συχνά παρουσιάζονται ως “θαυματουργές θεραπείες” – αξίζει να ρίξετε μια ματιά.

Αν θέλετε να μάθετε για τα επιστημονικά στοιχεία για την κάνναβη, τα κανναβινοειδή και τον καρκίνο -ένα θέμα για το οποίο δεχόμαστε συχνά ερωτήσεις- ρίξτε μια ματιά στην εκτενή μας ανάρτηση για το θέμα, που περιλαμβάνει πληροφορίες για τις κλινικές δοκιμές που βοηθούμε να χρηματοδοτηθούν.

Και αν έχετε δει links για άρθρα για επιστήμονες στον Καναδά που «θεραπεύουν τον καρκίνο αλλά κανείς δεν δίνει σημασία», αυτά αναφέρονται σε ένα ενδιαφέρον αλλά όχι επαρκώς ελεγμένο φάρμακο, το DCA, για το οποίο επίσης έχουμε γράψει στο παρελθόν.

Μύθος 7: …και οι μεγάλες φαρμακευτικές την κρατούν κρυφή

Χέρι-χέρι με τη θεωρία ότι υπάρχουν άφθονες “θαυματουργές θεραπείες” πάει η ιδέα ότι κυβερνήσεις, η φαρμακευτική βιομηχανία, ακόμη και φιλανθρωπικοί οργανισμοί συνωμοτούν για να αποκρύψουν τη θεραπεία για τον καρκίνο, επειδή κερδίζουν τόσα πολλά χρήματα από τις υπάρχουσες αγωγές.

Ανεξαρτήτως της εκάστοτε προτεινόμενης “θεραπείας”, η λογική είναι συνήθως η ίδια: είναι άμεσα διαθέσιμη, φθηνή και δεν μπορεί να πατενταριστεί, γι’ αυτό το ιατρικό κατεστημένο την αποκρύπτει ώστε να συνεχίσει να γεμίζει τις τσέπες του. Αλλά δεν υπάρχει συνωμοσία – μερικές φορές απλώς δεν λειτουργεί.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η φαρμακευτική βιομηχανία έχει διάφορα θέματα διαφάνειας και κλινικών δοκιμών που πρέπει να αντιμετωπίσει (το βιβλίο Bad Pharma του Ben Goldacre είναι μια καλή εισαγωγή στο θέμα). Πιέζουμε τους ρυθμιστές και τις φαρμακευτικές εταιρίες να διασφαλίζουν ότι αποτελεσματικά φάρμακα διατίθενται στο NHS (Σ.τ.Μ.: National Health System, Εθνικό Σύστημα Υγείας) σε λογικές τιμές – παρόλο που είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ανάπτυξη και δοκιμή νέων φαρμάκων έχει πολύ υψηλό κόστος, που οι εταιρίες πρέπει να καλύπτουν.

Τα προβλήματα της συμβατικής ιατρικής δεν αποδεικνύουν αυτόματα ότι οι εναλλακτικές “θεραπείες” λειτουργούν.

Για να χρησιμοποιήσουμε μία μεταφορά, το γεγονός ότι τα αυτοκίνητα καμιά φορά τρακάρουν δεν σημαίνει ότι τα ιπτάμενα χαλιά αποτελούν βιώσιμη επιλογή μεταφορικού μέσου.

Δεν έχει καμία λογική η υπόθεση ότι οι φαρμακευτικές εταιρίες θα ήθελαν να υποκρύψουν μία πιθανή θεραπεία. Η εύρεση μιας ιδιαίτερα αποτελεσματικής θεραπείας θα εγγυόταν τεράστιες πωλήσεις παγκοσμίως.

Και το επιχείρημα ότι οι αγωγές δεν μπορούν να πατενταριστούν δεν στέκει. Οι φαρμακευτικές δεν είναι ηλίθιες, και είναι πάντα έτοιμες να επενδύσουν σε υποσχόμενες έρευνες για αποτελεσματικές θεραπείες. Υπάρχουν πάντα τρόποι να ανασυσκευαστούν και να πατενταριστούν μόρια. Η πατέντα θα πρόσφερε στις εταιρίες την απαραίτητη απόδοση στην επένδυση που απαιτείται για να αναπτύξουν και να ελέγξουν τα μόρια αυτά σε κλινικές δοκιμές (ένα κόστος που μπορεί να ανέλθει σε πολλά εκατομμύρια), εάν βέβαια η αγωγή αποδειχθεί ότι έχει αποτελέσματα.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι φιλανθρωπικοί οργανισμοί όπως το Cancer Research UK και επιστήμονες που λαμβάνουν κυβερνητική χρηματοδότηση είναι ελεύθεροι να ερευνούν υποσχόμενες αγωγές χωρίς να υπάρχει το κίνητρο του κέρδους. Και γιατί οι γιατροί του NHS – που συχνά συνταγογραφούν γενόσημα (μη καλυπτόμενα από πατέντα) φάρμακα – να μην χρησιμοποιούσαν φθηνές αγωγές αν αυτές είχαν αποδειχθεί αποτελεσματικές σε κλινικές δοκιμές;

Για παράδειγμα, χρηματοδοτούμε δοκιμές σε μεγάλη κλίμακα της ασπιρίνης – ενός φαρμάκου που κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το 1897 και πλέον είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα φάρμακα που δεν προστατεύονται από πατέντα στον κόσμο. Ερευνούμε αν μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη του καρκίνου του εντέρου σε ανθρώπους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, στη μείωση των παρενεργειών της χημειοθεραπείας – ακόμη και στην πρόληψη της επανεμφάνισης του καρκίνου και τη βελτίωση την επιβίωσης.

Τέλος, αξίζει να θυμόμαστε ότι είμαστε όλοι άνθρωποι – ακόμη και οι πολιτικοί και τα στελέχη των μεγάλων φαρμακευτικών – και ο καρκίνος μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε. Όσοι εργάζονται σε φαρμακευτικές εταιρίες, συμμετέχουν σε κυβερνήσεις, σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς και στο ευρύτερο “ιατρικό κατεστημένο” μπορούν κι αυτοί να πεθάνουν, και πεθαίνουν, από καρκίνο.

Εδώ στο Cancer Research UK έχουμε δει αγαπημένα πρόσωπα και συναδέλφους να μάχονται με τον καρκίνο. Πολλοί επέζησαν. Πολλοί όχι. Το να υπονοείται ότι εμείς – συλλογικά και ατομικά – κρύβουμε “την θεραπεία” είναι όχι μόνο παράλογο, αλλά και προσβλητικό για την παγκόσμια κοινότητα των αφοσιωμένων επιστημόνων, για το προσωπικό και τους υποστηρικτές οργανισμών που ερευνούν τον καρκίνο όπως το Cancer Research UK και, το σημαντικότερο, για τους ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο και τις οικογένειές τους.

Μύθος 8: Η αγωγή για τον καρκίνο περισσότερο σκοτώνει, παρά θεραπεύει

Ας είμαστε ξεκάθαροι: η αγωγή για τον καρκίνο – είτε αυτή είναι χημειοθεραπεία, είτε ραδιοθεραπεία, είτε χειρουργική επέμβαση – δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι παρενέργειες μπορεί να είναι πολύ σκληρές. Εξάλλου, οι αγωγές που είναι σχεδιασμένες να σκοτώνουν καρκινικά κύτταρα θα επηρεάσουν αναπόφευκτα και υγιή κύτταρα.

Και μερικές φορές, δυστυχώς, η αγωγή δεν έχει αποτέλεσμα. Ξέρουμε ότι είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος στα τελικά στάδια, όπου έχει εξαπλωθεί σε όλο το σώμα, και ενώ η αγωγή μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα και να επιμηκύνει τη ζωή, δεν πρόκειται να αποτελέσει θεραπεία για πολύ προχωρημένους καρκίνους.

Η χειρουργική επέμβαση παραμένει η πιο αποτελεσματική αγωγή που έχουμε για τον καρκίνο, με την προϋπόθεση ότι η διάγνωση έχει γίνει αρκετά νωρίς ώστε να είναι εφικτή η εγχείριση. Και η ραδιοθεραπεία βοηθάει στη θεραπεία περισσότερων ανθρώπων από ό,τι τα αντικαρκινικά φάρμακα. Αλλά η χημειοθεραπεία και τα άλλα αντικαρκινικά φάρμακα παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην αγωγή κατά του καρκίνου – σε μερικές περιπτώσεις βοηθούν να θεραπευτεί η ασθένεια, σε άλλες βοηθούν να επιμηκυνθεί η επιβίωση.

Οι ισχυρισμοί στο Διαδίκτυο ότι η χημειοθεραπεία είναι «αποτελεσματική μόνο κατά 3%» είναι εξαιρετικά παραπλανητικοί και ξεπερασμένοι και έχουν ερευνηθεί σε μεγαλύτερο βάθος σε αυτές τις δύο αναρτήσεις στο blog Science Based Medicine .

Επίσης, έχουμε γράψει αυτή την ανάρτηση, για να απαντήσουμε σε όσους φοβούνται ότι η χημειοθεραπεία μπορεί να «ενθαρρύνει τον καρκίνο».

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι σε έναν αυξανόμενο αριθμό ασθενών, τα φάρμακα λειτουργούν. Για παράδειγμα, περισσότεροι από το 96% των ανδρών θεραπεύονται από τον καρκίνο των όρχεων, εν συγκρίσει με το λιγότερο από 70% της δεκαετίας του 1970. Αυτό επιτεύχθηκε χάρη σε ένα φάρμακο που βοηθήσαμε να αναπτυχθεί, το οποίο λέγεται cisplatin. Επίσης, τρία στα τέσσερα παιδιά με καρκίνο θεραπεύονται, από μόλις ένα στα τέσσερα που θεραπευόταν στα τέλη της δεκαετίας του ’60 – τα περισσότερα παιδιά επιζούν σήμερα χάρη στη χημειοθεραπεία

Γνωρίζουμε ότι απέχουμε ακόμη πολύ από το να αποκτήσουμε αποτελεσματικές, πιο ελαφριές αγωγές για όλους τους τύπους καρκίνου. Και είναι σημαντικό οι γιατροί, οι ασθενείς και οι οικογένειές τους να είναι ρεαλιστές και ειλικρινείς όσον αφορά στις βέλτιστες επιλογές για αγωγή, ειδικά όταν ο καρκίνος είναι πολύ προχωρημένος.

Μπορεί να είναι καλύτερο να επιλέγεται μια αγωγή που στοχεύει στη μείωση του πόνου και των συμπτωμάτων παρά να επιχειρείται η θεραπεία της ασθένειας (καταπραϋντική αγωγή). Η ισορροπία ποιότητας και ποσότητας ζωής θα είναι πάντα ένα ζήτημα στην αγωγή κατά του καρκίνου, και ο κάθε ασθενής θα πρέπει να αποφασίζει για τον εαυτό του.

Μύθος 9: Δεν έχουμε κάνει πρόοδο στην καταπολέμηση του καρκίνου

Αυτό είναι απλώς αναληθές. Χάρη στην πρόοδο των ερευνών, η επιβίωση από τον καρκίνο έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 40 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ η θνησιμότητα έχει μειωθεί κατά 10% μόνο την τελευταία δεκαετία. Στην πραγματικότητα, οι μισοί ασθενείς επιβιώνουν πλέον για τουλάχιστον δέκα χρόνια.

Αυτό το άρθρο του επικεφαλής ιατρού μας, καθηγητή Peter Johnson, παρουσιάζει μερικά από τα στοιχεία-κλειδιά.

Εξ ορισμού, αυτοί οι αριθμοί σχετίζονται με ανθρώπους που λάμβαναν αγωγή τουλάχιστον 10 χρόνια πριν. Είναι αρκετά πιθανό οι ασθενείς στους οποίους γίνεται διάγνωση και δίδεται αγωγή σήμερα να έχουν ακόμη περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης.

Για να δείτε πώς έχει αλλάξει το τοπίο, μπορείτε να φτιάξετε έναν καφέ και να κάτσετε αναπαυτικά για να δείτε αυτό το ωριαίο ντοκιμαντέρ που βοηθήσαμε να γυριστεί – The Enemy Within: 50 years of fighting cancer. Από τις πρώτες μέρες της χημειοθεραπείας τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 μέχρι τα πιο πρόσφατα “έξυπνα” φάρμακα και την ραδιοθεραπεία υψηλής ακριβείας, δείχνει πόσο πολύ προοδεύσαμε με τα χρόνια.

Ο δρόμος είναι μακρύς ακόμα. Υπάρχουν καρκίνοι στους οποίους η πρόοδος είναι μέχρι τώρα πολύ πιο αργή – όπως οι καρκίνοι του πνεύμονα, του εγκεφάλου, του παγκρέατος και του οισοφάγου. Και όταν χάνεις κάποιον που αγαπάς από καρκίνο, νιώθεις ότι δεν έχει γίνει καμία απολύτως πρόοδος.

Γι’ αυτό και εργαζόμαστε τόσο σκληρά για να νικήσουμε τον καρκίνο πιο σύντομα, για να διασφαλίσουμε ότι κανείς δεν θα χάνει τη ζωή του πρόωρα λόγω της ασθένειας.

Μύθος 10: Οι καρχαρίες δεν παθαίνουν καρκίνο