Ο Εμανουέλ Μακρόν υπηρετεί ως Πρόεδρος της Γαλλίας από τις 14 Μαΐου 2017, όταν εξελέγη για πρώτη φορά, ενώ εξελέγη ξανά και στις προεδρικές εκλογές του 2022. Ήδη πριν τις εκλογές του 2017, αποτέλεσε στόχο της ρωσικής μηχανής προπαγάνδας, ωστόσο πέτυχε να εκλεγεί με ποσοστό 66,1% και 58,5% αντίστοιχα έχοντας και τις δυο φορές ως κύρια αντίπαλο την Μαρίν Λεπέν.
Στις αρχές του 2017, ο τότε υποψήφιος για την προεδρία της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε στο στόχαστρο μιας επιχείρησης παραπληροφόρησης που διεξήχθη από μέσα ενημέρωσης που χρηματοδοτούνται από το ρωσικό κράτος. Σύμφωνα με τη Washington Post, οι κατηγορίες (χωρίς να υπάρχουν στοιχεία) περιελάμβαναν τον υποτιθέμενο «μη παραδοσιακό (σεξουαλικό) προσανατολισμό του Μακρόν και πώς πήρε 120.000 ευρώ από τον προϋπολογισμό για να χρηματοδοτήσει το κίνημά του και την προεκλογική του εκστρατεία». Την εποχή της επιχείρησης παραπληροφόρησης, ο Μακρόν ήταν υποψήφιος εναντίον δύο φιλορώσων συντηρητικών υποψηφίων, του Φρανσουά Φιγιόν και της Μαρίν Λεπέν, οι οποίοι, σύμφωνα με τους New York Times, υποστηρίχθηκαν και οι δύο από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας.
Η εκστρατεία παραπληροφόρησης κατά του Εμανουέλ Μακρόν στις προεδρικές εκλογές του 2017 στη Γαλλία περιλάμβανε επίσης τη διαρροή μεγάλου όγκου δεδομένων από την προεκλογική του ομάδα, γνωστή ως “MacronLeaks”. Αυτή η διαρροή έγινε μόλις δύο ημέρες πριν από τον δεύτερο γύρο των εκλογών και περιλάμβανε emails και άλλα έγγραφα που διοχετεύτηκαν μέσω κοινωνικών δικτύων και διαδικτυακών πλατφορμών, κυρίως από αμερικανικές alt-right κοινότητες. Οι γαλλικές αρχές αντέδρασαν γρήγορα και αποτελεσματικά, έχοντας μάθει από προηγούμενες παρόμοιες περιπτώσεις στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Εθνική Υπηρεσία Κυβερνοασφάλειας της Γαλλίας (ANSSI) και η Εθνική Επιτροπή Ελέγχου της Εκλογικής Εκστρατείας (CNCCEP) έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση της απειλής. Επίσης, ο γαλλικός τύπος και το κοινό έδειξαν σημαντική ανθεκτικότητα στην παραπληροφόρηση, βοηθώντας στην αποτυχία της συγκεκριμένης εκστρατείας.
Στις προεδρικές εκλογές του 2022 στη Γαλλία, ο Εμανουέλ Μακρόν και η προεκλογική του ομάδα αντιμετώπισαν σημαντική παραπληροφόρηση και καμπάνιες παραπλάνησης του κοινού. Οι προσπάθειες αυτές περιλάμβαναν διάφορες ψευδείς ειδήσεις και θεωρίες συνωμοσίας που διαδόθηκαν κυρίως μέσω κοινωνικών δικτύων.
Κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2022 στη Γαλλία, η Ρωσία είχε ενεργό ρόλο στην παραπληροφόρηση και τις εκστρατείες επιρροής. Η Ρωσία χρησιμοποιεί τα κοινωνικά δίκτυα ως όπλο ασύμμετρου πολέμου, προωθώντας παραπληροφόρηση για να υπονομεύσει τη δημοκρατία και την εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς της Δύσης, περιλαμβάνοντας τις εκλογές στη Γαλλία. Οι ρωσικές παρεμβάσεις συχνά στήριξαν ακραίες πολιτικές ομάδες και φιλοξενούσαν περιεχόμενο που απευθύνεται σε αντισυστημικές αφηγήσεις, προσπαθώντας να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και να ενισχύσουν την πολιτική πόλωση. Αυτές οι ενέργειες περιλάμβαναν την προβολή ψευδών ισχυρισμών όπως απάτη στις εκλογές και αθέμιτη επιρροή επί των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Μερικές από τις κύριες ψευδείς ειδήσεις που κυκλοφόρησαν ήταν οι εξής:
– Η ξαφνική “εξαφάνιση” 2 εκατομμυρίων ψήφων της Μαρί Λεπέν κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής εκπομπής, που υποτίθεται ότι αποδείκνυε εκλογική απάτη.
– Ο ισχυρισμός ότι ο Μακρόν ήταν ο νούμερο ένα υποψήφιος σε όλες τις ηλεκτρονικές μηχανές ψηφοφορίας.
– Φωτογραφίες ελαφρώς σκισμένων ψηφοδελτίων που θα ακύρωναν ψήφους υπέρ της Λεπέν.
– Η φήμη ότι ο κωδικός QR στις νέες κάρτες ψηφοφορίας ήταν για την παρακολούθηση των ψηφοφόρων ή την αλλοίωση των αποτελεσμάτων.
Ο Μακρόν ως στόχος παραπληροφόρησης από το 2022 μέχρι σήμερα
Ο Μακρόν είναι στόχος παραπληροφόρησης λόγω της ισχυρής του θέσης στη διεθνή πολιτική σκηνή και της ηγετικής του θέσης στην ΕΕ. Η Ρωσία, με στόχο να αποδυναμώσει τη δυτική επιρροή και να ενισχύσει την αστάθεια στις δημοκρατίες της Δύσης, βλέπει τον Μακρόν ως έναν σημαντικό αντίπαλο λόγω της στάσης του απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα και της υποστήριξής του στις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά και της ρητορικής του υπέρ της Ουκρανίας. Η στρατηγική της Ρωσίας περιλαμβάνει την εκμετάλλευση των κοινωνικών διχασμών και την ενίσχυση των ακραίων απόψεων (πανευρωπαϊκά), γεγονός που καθιστά τον Μακρόν, με τις φιλελεύθερες και φιλοευρωπαϊκές του πολιτικές, έναν από τους κύριους στόχους αυτών των εκστρατειών παραπληροφόρησης, δημιουργώντας ένα πιο ευάλωτο πολιτικό περιβάλλον στη Γαλλία και την Ευρώπη.
Παραπληροφόρηση για τη γαλλική εμπλοκή στην Ουκρανία
Παραδείγματα σχετικής παραπληροφόρησης, που έχουν εμφανιστεί και στην Ελλάδα, περιλαμβάνουν ισχυρισμούς για την παρουσία γαλλικών στρατευμάτων στο έδαφος της Ουκρανίας. Τέτοιοι ισχυρισμοί προέρχονται από μια συντονισμένη εκστρατεία παραπληροφόρησης από τη Ρωσία που ισχυρίζεται ότι η Γαλλία έχει στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής. Αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ψευδείς και χρησιμοποιούνται για να υπονομεύσουν την υποστήριξη της Γαλλίας στην Ουκρανία και να προκαλέσουν αναστάτωση και αποπροσανατολισμό στο κοινό. Μια από τις ψευδείς ειδήσεις που κυκλοφόρησαν ήταν ότι η Γαλλική Λεγεώνα των Ξένων είχε αναπτυχθεί ήδη στην Ουκρανία. Αυτοί οι ισχυρισμοί διαδόθηκαν μέσω κοινωνικών δικτύων και ρωσικών μέσων ενημέρωσης, αλλά δεν βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και έχουν διαψευστεί. Όλα αυτά έχουν στόχο να παρουσιαστεί η Γαλλία ως πολεμοχαρής και επεμβατική δύναμη. Κατά συνέπεια, διαδίδονται ψευδείς αφηγήσεις ότι η Γαλλία προωθεί επιθετικές πολιτικές κατά της Ρωσίας, προκαλώντας περιττές εντάσεις και κινδύνους για την ειρήνη στην Ευρώπη.
Στοχοποίηση της Μπριζίτ Μακρόν
Στόχο έχει αποτελέσει και η σύζυγος του Γάλλου προέδρου, Μπριζίτ, που δήθεν γεννήθηκε άνδρας και το συγκεκριμένο αφήγημα χρησιμοποιήθηκε ακόμη και από τον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης Κυριάκο Βελόπουλο, που έκανε επίκληση σε πλαστό εξώφυλλο του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo.
Παραπληροφόρηση για εκλογική απάτη
Κατά τη διάρκεια των γαλλικών προεδρικών εκλογών, η ρωσική προπαγάνδα διέδωσε ανυπόστατες φήμες για εκλογική απάτη υπέρ του Μακρόν, ισχυριζόμενη ότι τα αποτελέσματα των εκλογών είχαν αλλοιωθεί. Αυτές οι φήμες είχαν στόχο να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες στη Γαλλία, αλλά και να ενισχύσουν την εικόνα των αντιπάλων του.
Παραπληροφόρηση για το μεταναστευτικό
Η ρωσική παραπληροφόρηση σχετικά με τους μετανάστες στη Γαλλία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την αποσταθεροποίηση και το διχασμό της γαλλικής κοινωνίας. Το Κρεμλίνο αφιέρωσε πόρους για τη δημιουργία ψεύτικων ιστοσελίδων (doppelganger) που μιμούνταν τις επίσημες ιστοσελίδες γαλλικών εφημερίδων και κυβερνητικών οργανισμών. Αυτές οι ιστοσελίδες διέδιδαν ψευδείς ειδήσεις που στοχεύανε να παρουσιάσουν τους μετανάστες ως απειλή για τη γαλλική κοινωνία και να ενισχύσουν τα ξενοφοβικά αισθήματα. Οι ρωσικές καμπάνιες παραπληροφόρησης συχνά περιλαμβάνουν αφηγήματα που παρουσιάζουν τους μετανάστες ως εισβολείς που απειλούν την ασφάλεια και την οικονομία της Γαλλίας, ενώ παράλληλα απολαμβάνουν δυσανάλογα προνόμια και μεταχείριση. Αυτά τα αφηγήματα στοχεύουν να προκαλέσουν ανασφάλεια και να αυξήσουν την υποστήριξη προς τις πολιτικές κατά της μετανάστευσης. Η παραπληροφόρηση σχετικά με τους μετανάστες στη Γαλλία είναι μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της Ρωσίας για να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και να ενισχύσει την πολιτική πόλωση στη χώρα. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση Μακρόν παρουσιάζεται ως αδύναμη και ανίκανη να διαχειριστεί την μεταναστευτική κρίση, ενώ παράλληλα ενθαρρύνει την παράνομη μετανάστευση και βλάπτει την ασφάλεια και την οικονομία της Γαλλίας.
Παραπληροφόρηση για τον Εμάνουελ Μακρόν και την LGBTQ+ κοινότητα
Η Ρωσία διαδίδει την εικόνα πως αποτελεί πρότυπο των ηθικών αξιών που η Δύση έχει δήθεν απολέσει. Με βάση αυτή την αφήγηση, στοχοποιεί δυτικές χώρες και τους ηγέτες τους, συμπεριλαμβανομένου του Μακρόν. Για παράδειγμα, κυκλοφορούν ψευδείς ειδήσεις που ισχυρίζονται ότι τα μέλη της LGBTQ+ κοινότητας λαμβάνουν προνομιακή μεταχείριση σε διάφορους τομείς, όπως στα αθλήματα. Την ίδια στιγμή, ενθαρρύνονται να “διαβρώσουν” την ηθική των παιδιών και να επιβάλλουν την ατζέντα τους. Η Γαλλία έχει επίσης προωθήσει νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προστασία των δικαιωμάτων των LGBTQ+ ατόμων, παρά τις αντιδράσεις και τις παραπλανητικές αφηγήσεις.
Ο Μακρόν ως “δεκανίκι” των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ
Μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, η ρωσική προπαγάνδα έχει επανειλημμένα κατηγορήσει τον Μακρόν ότι συνεργάζεται στενά με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ για να αποσταθεροποιήσει τη Ρωσία. Αυτό περιλαμβάνει ψευδείς ισχυρισμούς ότι ο Μακρόν υποστηρίζει μυστικά προγράμματα βιολογικών όπλων στην Ουκρανία που στοχεύουν τη Ρωσία. Η ρωσική προπαγάνδα έχει χρησιμοποιήσει τεχνικές όπως το typo squatting και ιστοσελίδες doppelganger για να δημιουργήσει ψεύτικες σάιτς που μοιάζουν με αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης, διαδίδοντας ψευδείς ειδήσεις σχετικά με τον Μακρόν και την πολιτική του στάση απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία. Έχουν κυκλοφορήσει θεωρίες συνωμοσίας που υποστηρίζουν ότι ο Μακρόν συνεργάζεται με τις ΗΠΑ για να σκηνοθετήσει επιθέσεις στην Ουκρανία με στόχο να κατηγορήσει τη Ρωσία. Αυτές οι θεωρίες περιλαμβάνουν ισχυρισμούς για ψεύτικες επιθέσεις από την Ουκρανία σε νοσοκομεία και άλλες πολιτικές υποδομές. Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν την έκταση και τη φύση της παραπληροφόρησης κατά του Εμανουέλ Μακρόν, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Οι προσπάθειες αυτές έχουν στόχο την αποσταθεροποίηση της υποστήριξης προς την Ουκρανία και τη διάσπαση της δυτικής συμμαχίας.
Επιπλέον παραδείγματα από τη βάση δεδομένων Elections24Check
Άλλα παραδείγματα από άλλες χώρες περιλαμβάνουν deepfake βίντεο, όπως τον Μακρόν να χορεύει σε νεαρότερη ηλικία, να τρέχει για να ξεφύγει από εξαγριωμένους αγρότες, κατασκευασμένα και ψεύτικα εξώφυλλα εναντίον του (παράδειγμα εδώ, εδώ, εδώ και εδώ) και ο ισχυρισμός ότι η σύζυγός του είναι διεμφυλικό άτομο. Άλλοι ισχυρισμοί θέλουν τη Γαλλία να είναι αντιμέτωπη με πολιτειακή αναταραχή και ότι ο Μακρόν αποτελεί στόχο δολοφονίας από την Ουκρανία.
Η παραπληροφόρηση κατά της Γαλλίας καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την πολιτική και την κοινωνική δομή μέχρι την LGBTQ+ κοινότητα, το μεταναστευτικό και την εξωτερική πολιτική. Η παραπληροφόρηση κατά του Εμανουέλ Μακρόν έχει λάβει διάφορες μορφές από το 2017 μέχρι σήμερα, περιλαμβάνοντας τη χρήση ψευδών ειδήσεων, deepfakes και συντονισμένων προσπαθειών στα κοινωνικά δίκτυα για να υπονομευθεί η εικόνα του και να αποσταθεροποιηθεί η γαλλική δημοκρατία, αλλά και να πληγεί η εικόνα της Δύσης γενικότερα.
Αυτό το άρθρο αποτελεί μέρος ενός κοινού έργου περισσότερων από 40 οργανισμών, συμπεριλαμβανομένου του Greece Fact Check, με επικεφαλής το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προτύπων Ελέγχου (EFCSN). Σκοπός του έργου είναι να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση στις ευρωπαϊκές εκλογές το 2024. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο elections24.efcsn.com.