ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ: Το Ισραήλ έριξε πυρηνική βόμβα στη Συρία και προκλήθηκε επικίνδυνη αύξηση ραδιενέργειας στην Κύπρο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Δεν ανιχνεύθηκε πυρηνική έκρηξη στην Ταρτούς της Συρίας από την αεροπορική επιδρομή του Ισραήλ στις 15/12/2024. Η αυξομείωση ραδιενέργειας στον σταθμό μέτρησης του Παραλιμνίου ήταν εξαιρετικά μικρή και εντελώς ακίνδυνη, ενώ ανάλογα περιστατικά έχουν ξανασυμβεί. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τους κατοίκους της Κύπρου.
Ο ισχυρισμός κυκλοφόρησε σε πολλούς λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (παραδείγματα εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ), στο YouTube και σε ιστοσελίδες (εδώ και εδώ).
Παράδειγμα ανάρτησης στο X:
Ως πηγή του ισχυρισμού εμφανίζεται ανάρτηση του Hans-Benjamin Braun στις 23/12/2024 που συγκέντρωσε πάνω από 1,4 εκατομμύρια θεάσεις. Στην ανάρτησή του αναφέρει:
Πυρηνική επίθεση στην Ταρτούς (Συρία):
Ραδιενεργό αποτύπωμα πυρηνικού όπλου (Ταρτούς) μετρήθηκε στην Κύπρο εντός ~16 ωρών μετά την επίθεση.
[Λάβετε υπόψη ότι η αύξηση του ρυθμού δόσης δεν μπορεί να αποδοθεί στην βροχή καθώς σημειώθηκε υψηλότερη βροχόπτωση στις 5 Δεκεμβρίου χωρίς εμφανή αύξηση της ακτινοβολίας]
Τι ισχύει
Στις 15 Δεκεμβρίου 2024, το Ισραήλ πραγματοποίησε μια σειρά αεροπορικών βομβαρδισμών που στόχευσαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην παράκτια περιοχή της Ταρτούς στη Συρία. Αυτές οι επιθέσεις είχαν στόχο την εξουδετέρωση στρατηγικών αποθεμάτων όπλων, ώστε να αποφευχθεί να περιέλθουν στα χέρια τρίτων μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ.
Η ένταση των βομβαρδισμών ήταν εξαιρετικά ισχυρή, με αναφορές για ισχυρές εκρήξεις που καταγράφηκαν ως σεισμός μεγέθους 3,0 βαθμών. Αυτό υποδηλώνει τη χρήση βαρέων βομβών για την αποτελεσματική καταστροφή οχυρωμένων στρατιωτικών εγκαταστάσεων, καθώς και δευτερεύουσες εκρήξεις πυρομαχικών που ήταν αποθηκευμένα εκεί. Οι αναφορές για ισχυρή σεισμική δόνηση από την έκρηξη, υπήρξαν αφορμή για φήμες περί χρήσης πυρηνικού όπλου από το Ισραήλ. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στη χρήση βόμβας ελεύθερης πτώσης B61, ένα τακτικό πυρηνικό όπλο που διαθέτουν μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με τον Hans-Benjamin Braun, μετά τον βομβαρδισμό, καταγράφηκε αύξηση ραδιενέργειας από τον σταθμό μέτρησης του Παραλιμνίου. Χρήστες της κοινότητας του X επισήμαναν πως παρόμοιες αυξημένες μετρήσεις καταγράφονται συχνά σε σταθμούς ανά την Ευρώπη, όπως μια ακόμη μεγαλύτερη που σημειώθηκε στις 3/12/2024.
Επιπλέον, ο πίνακας που παραθέτει ο Braun, δείχνει μια αύξηση 10 nSv/h (νανοσιβέρτ/ώρα), δηλαδή μια αμελητέα αύξηση. Η φυσική ακτινοβολία υποβάθρου κυμαίνεται μεταξύ 100-200 nSv/h στις περισσότερες περιοχές παγκοσμίως. Σε πτήσεις υψηλού υψομέτρου, οι εκθέσεις μπορεί να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τα 3.000 nSv/h. 10 nSv/h ισοδυναμούν με περίπου 87,6 mSv/έτος (μιλισιβέρτ/έτος), που είναι πολύ χαμηλότερο από το όριο ασφαλείας των 1 mSv/έτος (1.000.000 nSv/έτος). Δείτε αναλυτικά τις συστάσεις της Διεθνούς Επιτροπή Ραδιολογικής Προστασίας (ICRP) εδώ.
Ο παρακάτω πίνακας προέρχεται από την Υπηρεσία Ελέγχου και Επιθεώρησης για Ακτινοβολίες (σταθμός μέτρησης Παραλιμνίου – 0433) και αφορά το διάστημα από 1/11/2024 μέχρι 29/12/2024, όπου παρατηρούνται και άλλες αυξομειώσεις ακτινοβολίας.
Ο Σταθμός AMS (0037) βρίσκεται στη Λευκωσία και μεταξύ άλλων, μετρά επίπεδα ιωδίου-131 και καισίου-137 (Iodine-131 και Cesium-137). Στον παρακάτω πίνακα από 1/11/2024 μέχρι 29/12/2024, βλέπουμε δυο αυξήσεις στις τιμές του ιωδίου (αμφότερα χρησιμοποιούνται και για ιατρικούς σκοπούς). Ωστόσο, δεν υπάρχει αύξηση στα επίπεδα του καισίου, που θα προέκυπτε από τη χρήση πυρηνικού όπλου.
Ανάλογα αποτελέσματα μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα παρακολούθησης ραδιενέργειας της ΕΕ, επιλέγοντας σταθμό και ημερομηνίες.
Κατά τη διάρκεια της πυρηνικής σχάσης, βαριά στοιχεία όπως το ουράνιο-235 ή το πλουτώνιο-239 χωρίζονται σε μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων σχάσης, όπως το ιώδιο-131, το καίσιο-137, το στρόντιο-90, Αμερίκιο-241 και άλλα. Αυτά τα προϊόντα σχάσης δημιουργούνται ταυτόχρονα, και βασίζονται στη φυσική της πυρηνικής σχάσης. Δεν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί ιώδιο-131 χωρίς άλλα ισότοπα όταν πυροδοτηθεί ένα πυρηνικό όπλο.
Οι τεχνολογίες για την ανίχνευση πυρηνικών εκρήξεων περιλαμβάνουν σεισμικές, ηχητικές, υδροακουστικές και μεθόδους μετρήσεων ραδιενέργειας. Οι σεισμικοί σταθμοί ανιχνεύουν δονήσεις στο έδαφος που υποδεικνύουν υπόγειες πυρηνικές δοκιμές, ενώ οι ηχητικοί αισθητήρες εντοπίζουν χαμηλής συχνότητας ηχητικά κύματα από ατμοσφαιρικές εκρήξεις. Η υδροακουστική παρακολούθηση καταγράφει ακουστικά σήματα στο νερό από υποβρύχιες δοκιμές. Οι σταθμοί ραδιονουκλιδίων αναλύουν ραδιενεργά σωματίδια και ευγενή αέρια στην ατμόσφαιρα, παρέχοντας αποδείξεις για πυρηνική έκρηξη. Αυτές οι τεχνολογίες αποτελούν το Διεθνές Σύστημα Παρακολούθησης (IMS) του Οργανισμού για τη Συνθήκη Ολικής Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών (CTBTO), ένα παγκόσμιο δίκτυο που διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τις συνθήκες απαγόρευσης των πυρηνικών δοκιμών και καθιστούν αδύνατη την πυροδότηση πυρηνικού όπλου χωρίς να εντοπιστεί.
Άλλες τεχνικές περιλαμβάνουν την ανίχνευση ηλεκτρομαγνητικών παλμών (EMP), διαταραχών στην ιονόσφαιρα, και οπτική ανίχνευση μιας έκρηξης από το διάστημα. Η δειγματοληψία εδάφους και νερού κοντά σε ύποπτες περιοχές μπορεί να επιβεβαιώσει την παρουσία ραδιενεργών υλικών. Οι δορυφόροι που χρησιμοποιούνται από χώρες και διεθνείς οργανισμούς, όπως οι ΗΠΑ (μέσω του Δικτύου DSP – Defense Support Program), είναι ειδικά σχεδιασμένοι για την ανίχνευση πυρηνικών δοκιμών παγκοσμίως.
Τέλος, απευθυνθήκαμε στον Ομότιμο Καθηγητή Χάρη Βαρβόγλη (Τμήμα Φυσικής ΑΠΘ), ο οποίος μας είπε:
Μου φαίνεται εξαιρετικά απίθανη η παρατηρούμενη αύξηση της ακτινοβολίας να οφείλεται σε χρήση πυρηνικού όπλου στη Συρία, για τους εξής λόγους: (α) η διάρκεια του επεισοδίου είναι πολύ μικρή. Το ραδιενεργό νέφος καλύπτει μια περιοχή, δεν περνάει και φεύγει. (β) Η αύξηση είναι ασήμαντη, περίπου 20%. (γ) Εκείνη την ημέρα στην Κύπρο φυσούσαν νότιοι άνεμοι στην Κύπρο, όχι ανατολικοί.
Συμπέρασμα
Δεν ανιχνεύθηκε πυρηνική έκρηξη στην Ταρτούς της Συρίας από την αεροπορική επιδρομή του Ισραήλ στις 15/12/2024. Η αυξομείωση ραδιενέργειας στον σταθμό μέτρησης του Παραλιμνίου ήταν εξαιρετικά μικρή και εντελώς ακίνδυνη, ενώ ανάλογα περιστατικά έχουν ξανασυμβεί. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τους κατοίκους της Κύπρου.