Σκληρή πολιτική αντιπαράθεση προκάλεσε η ανοιχτή επιστολή της οργάνωσης World Heritage Watch (WHW) προς την UNESCO, αναφορικά με τις εργασίες που έλαβαν χώρα στην Ακρόπολη από το υπουργείο Πολιτισμού, οι οποίες είχαν προκαλέσει σφοδρή πολιτική αντιπαράθεση, μεταξύ Κυβέρνησης και Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Ηλεκτρονικά, η ανοιχτή επιστολή της WHW, δημοσιεύτηκε στο Facebook και όχι στην ιστοσελίδα της και φέρει την υπογραφή του διευθυντή της οργάνωσης, Stephan Dömpke.
Μεταξύ άλλων, η επιστολή αναφέρει:
…οι δραστηριότητες στο ακίνητο [Ακρόπολη] αποτελούν άμεση απειλή για την Εξαιρετική Παγκόσμια Αξία του, η Επιτροπή θα πρέπει να αποφασίσει να εγγράψει το ακίνητο στον Κατάλογο [μνημείων] της Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο.
Οι κατασκευαστικές δραστηριότητες στο χώρο, που έχουν ήδη υλοποιηθεί και προγραμματιστεί για το εγγύς μέλλον, είναι τόσο μαζικές και εκτεταμένες που αλλοιώνουν την όψη και τον χαρακτήρα του σε βαθμό που θα στερήσει εντελώς την αυθεντικότητα και την ακεραιότητά του.
Η οργάνωση World Heritage Watch (WHW), όπως αναφέρει, είναι ένας ανεξάρτητος μη κυβερνητικός οργανισμός και ένα διεθνές μη κερδοσκοπικό δίκτυο που ιδρύθηκε το 2014, έχοντας μικρό αποτύπωμα στη διεθνή σκηνή. Το WHW έχει δεσμευτεί για τη διατήρηση της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO παγκοσμίως, με έδρα το Βερολίνο.
Το υπουργείο Πολιτισμού απάντησε στην επιστολή, όταν το θέμα πήρε έκταση σε ΜΜΕ της αντιπολίτευσης.
Μεταξύ άλλων, η απάντηση του υπουργείου αναφέρει:
Το πόρισμα της Μικτής Συμβουλευτικής Αποστολής της UNESCO, αποτελούμενης από δύο εκπροσώπους του διεθνούς ICOMOS και ενός του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς, που διενήργησαν τον έλεγχο στα εκτελούμενα έργα στην Ακρόπολη, συμπεριλαμβανομένων των έργων προσβασιμότητας, έχει αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Στο πόρισμα αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπαραθέτει, την επιστολή μιας αμφιλεγόμενης ΜΚΟ, με ασαφείς προθέσεις και αδιαφανείς σχέσεις, η οποία δεν έχει καμία ειδίκευση σε μνημεία της Κλασικής Αρχαιότητας. Είναι η ίδια ΜΚΟ, που υποστηρίζει ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, «δεν θίγει την εξέχουσα οικουμενική αξία του μνημείου, ούτε προκαλεί κανένα κίνδυνο»!
Το υπουργείο Πολιτισμού υποστηρίζει πως η WHW, δήλωσε πως η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, «δεν θίγει την εξέχουσα οικουμενική αξία του μνημείου, ούτε προκαλεί κανένα κίνδυνο». Στις 13 Ιουλίου 2020, η WHW, δημοσίευσε δήλωση αναφορικά με το θέμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Στην τελευταία παράγραφο, ολόκληρη η δήλωση της WHW, που επικαλείται το υπουργείο Πολιτισμού αναφέρει:
Θεωρούμε λοιπόν ότι το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας για προσευχή δεν έρχεται κατ’ αρχήν σε αντίφαση στο καθεστώς της [ως μνημείου] Παγκόσμιας Κληρονομιάς, αλλά μπορεί πράγματι να είναι μια συμπληρωματική δραστηριότητα, εφόσον το κτήριο και οι οικουμενικές του αξίες δεν τεθούν σε κίνδυνο.
Η δήλωση της τελευταίας παραγράφου συνεχίζει:
Ωστόσο, όταν το γίνει αυτό, η καταγωγή και ολόκληρη η ιστορία της Αγίας Σοφίας πρέπει να γίνεται επαρκώς σεβαστή, η οποία θα πρέπει να συνεπάγεται ότι το κτίριο θα πρέπει να είναι εξίσου ανοιχτό για προσευχή τόσο από μουσουλμάνους όσο και από Χριστιανούς. Μια κοινή οικία προσευχής για τις δύο θρησκείες που προσεύχονται στον ίδιο Παντοδύναμο θα ήταν πράγματι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος επιβεβαίωσης και συνέχισης του ρόλου της Αγίας Σοφίας, ως συμβόλου διαθρησκευτικής αδελφοσύνης και της ειρήνης μεταξύ των παγκόσμιων πολιτισμών. Ποτέ ο κόσμος δεν είχε περισσότερη ανάγκη από τέτοια σύμβολα και η ιστορία θα τιμήσει αυτούς που αντί να δημιουργούν διχασμούς και εχθρούς, δειχνουν μεγαλείο χτίζοντας ειρήνη.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να παραθέσουμε μια ακόμη παράγραφο από την ίδια ανακοίνωση:
Η απόφαση να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τζαμί δίνει αφορμή για να θυμίζει στις τουρκικές αρχές που είναι υπεύθυνες για την επίσημη δέσμευση που έχει αναλάβει η Τουρκική Δημοκρατία απέναντι στην παγκόσμια κοινότητα – σε όλους μας – να τηρεί τις σχετικές διαδικασίες, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Οι ισχυρισμοί ότι τα θέματα που αφορούν την Αγία Σοφία είναι θέματα των τουρκικών αρχών μόνο, και ότι η γνώμη της διεθνούς κοινότητας αποτελεί παραβίαση της τουρκικής κυριαρχίας, είναι επομένως αβάσιμοι και παραπλανητικοί.
Ενημέρωση άρθρου:
Αποστείλαμε email προς στην World Heritage Watch και ρωτήσαμε αληθεύει η δήλωση που τους αποδίδεται από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού. Λάβαμε την παρακάτω απάντηση:
Σας ευχαριστώ πολύ για την ερώτησή σας. Το έγγραφο που αναφέρατε είναι πράγματι η μόνη δήλωση που έχουμε κάνει για την Αγία Σοφία. Μπορείτε να βγάλετε το δικό σας συμπέρασμα.
Θα βγάλουμε επίσης ανακοίνωση για την απάντηση του Υπουργείου Πολιτισμού στον ΣΥΡΙΖΑ αργότερα απόψε ή αύριο το πρωί και θα τη μοιραστούμε μαζί σας. Σε αυτή τη δήλωση, θα διευκρινίσουμε περαιτέρω τη θέση μας σχετικά με τη ζημιά που προκλήθηκε στην Αγία Σοφία, μεταξύ άλλων θεμάτων.
Με θερμούς χαιρετισμούς,
Stephan Doempke
Chair, World Heritage Watch
Συμπέρασμα
Το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε πως η WHW, έχει δηλώσει ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, «δεν θίγει την εξέχουσα οικουμενική αξία του μνημείου, ούτε προκαλεί κανένα κίνδυνο». Στην πραγματικότητα, η δήλωση της WHW αναφέρει πως θεωρεί ότι το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας για προσευχή δεν έρχεται κατ’ αρχήν σε αντίφαση στο καθεστώς της [ως μνημείου] Παγκόσμιας Κληρονομιάς, αλλά μπορεί πράγματι να είναι μια συμπληρωματική δραστηριότητα, εφόσον το κτήριο και οι οικουμενικές του αξίες δεν τεθούν σε κίνδυνο. Προσθέτει επίσης πως μια κοινή οικία προσευχής για τις δύο θρησκείες που προσεύχονται στον ίδιο Παντοδύναμο θα ήταν πράγματι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος επιβεβαίωσης και συνέχισης του ρόλου της Αγίας Σοφίας. Συνεπώς, με βάση τα έως τώρα δεδομένα, η δήλωση της WHW που επικαλείται το υπουργείο Πολιτισμού, παρατίθεται ελλιπώς.