Ανεξάρτητος οργανισμός έρευνας και διασταύρωσης ισχυρισμών που κυκλοφορούν σε κοινωνικά δίκτυα και ΜΜΕ σε Ελλάδα και Κύπρο, καθώς και οργανισμός που προσφέρει εκπαίδευση σε θέματα media literacy και τρόπους καταπολέμησης της παραπληροφόρησης. Μέλος του European Digital Media Observatory (EDMO) και του International Fact-Checking Network (IFCN). Το IFCN είναι ένας διεθνής οργανισμός που ελέγχει και εποπτεύει τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί ελέγχου γεγονότων λειτουργούν. Οι κανόνες του IFCN προωθούν τη διαφάνεια, την ανεξαρτησία και την ακρίβεια στον έλεγχο γεγονότων. Η ετήσια αξιολόγηση των οργανώσεων ελέγχου γεγονότων από το IFCN, εξασφαλίζει ότι ακολουθούνται οι προτεινόμενες πρακτικές και πρότυπα, όπως η ανεξαρτησία και η αμεροληψία, η διαφάνεια των πηγών, η διαφάνεια στη χρηματοδότηση, η μεθοδολογία ελέγχου και η δέσμευση για ανοικτές και ειλικρινείς διορθώσεις.
Επίσης, Το Greece Fact Check ελέγχθηκε και πληροί τον “European Code of Standards” του EFCSN. Αποτελεί ένα σύνολο κανόνων και κριτηρίων που έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλίζουν ότι οι οργανισμοί διασταύρωσης γεγονότων συμμορφώνονται με υψηλά πρότυπα μεθοδολογίας, ηθικής και διαφάνειας. Με τη συμμόρφωση στον “European Code of Standards”, το Greece Fact Check ενισχύει την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη του κοινού προς τις δραστηριότητές του στον τομέα του ελέγχου γεγονότων και της αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης.
Το Greece Fact Check ανήκει στην Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρία (ΑΜΚΕ) “Παρατηρητήριο κατά της Παραπληροφόρησης”.
Διαχειριστής εταιρίας: Αθανάσιος Σιτίστας
Διεύθυνση: Ναύπακτος, ΤΚ 30300, Τ.Θ.: 56.
Επικοινωνία: info@factchecker.gr
WhatsApp
Σκοπός: Η παραπληροφόρηση αποτελεί απειλή για τη Δημοκρατία και μπορεί να καταστρέψει ζωές. Προωθεί το μίσος και την πόλωση. Μπορεί να αποτελέσει όπλο άσκησης “μαλακής ισχύος” από άλλα κράτη, με σκοπό τη διάβρωση της κοινωνικής συνοχής και τον αρνητικό επηρεασμό της κοινής γνώμης. Η παραπληροφόρηση σε θέματα υγείας, μπορεί να στοιχίσει ζωές. H καταπολέμηση αυτών των απειλών, αποτελεί το κύριο στόχο του Greece Fact Check. Θέλουμε επίσης να παρέχουμε ενημέρωση στους αναγνώστες για τους τρόπους που μπορούν να αναπτύξουν κριτική σκέψη, να αξιολογούν και να ξεχωρίζουν τις ψευδείς ειδήσεις.
Αρχές: Ακρίβεια πληροφόρησης, ανεξαρτησία, λογοδοσία, αμεροληψία, μη πολιτική εξάρτηση και διαφάνεια, προσφέροντας χωρίς χρέωση υπηρεσίες προς το κοινό, συμπεριλαμβανομένου του εγγραμματισμού στα ΜΜΕ.
“Χωρίς αλήθεια δεν υπάρχει λογοδοσία και χωρίς λογοδοσία δεν υπάρχει δημοκρατία“
Christopher J, Kremidas-Courtney
Senior Visiting Fellow, European Policy Centre
Associate Fellow, Geneva Centre for Security Policy
Senior Lecturer, Institute for Security Governance
Η συντακτική ομάδα απαρτίζεται από τους:
- Θάνος Σιτίστας (Επαχτίτης) – Ιδρυτής – Fact Checker – υπεύθυνος περιεχομένου
- Σίσσυ Αλωνιστιώτου– Αρχισυντάκτρια
- Δρ. Λουκία Ταξιτάρη– Fact Checker
- Ιάκωβος Μυλωνάς– Fact Checker
- Αλέξανδρος Ευστρατίου – Fact Checker / Data Analyst
- Αλέξανδρος Δαμιανού – Fact-Checker
Η ανεύρεση, έρευνα και κατάρριψη ισχυρισμών, γίνεται αποκλειστικά από τη συντακτική ομάδα. Το τελικό άρθρο, εφόσον πληροί τα συντακτικά κριτήρια (δείτε εδώ και εδώ), θα δημοσιευτεί έπειτα από τον έλεγχο τουλάχιστον από δυο μέλη της ομάδας.
IT support
Παντελίτσα Λεωνίδου
Special Scientist-C Researcher at NetSySci Research Laboratory and a PhD Student at Cyprus University of Technology.
MSc in Data Science and Engineering from the Cyprus University of Technology.
BSc in Computer Science from the University of Cyprus.
Πέτρος Παπαγιάννης
Senior Software Engineer,
Neapolis University Pafos (NUP)
Το Greece Fact Check συνεργάζεται με το Fact-Check Cyprus σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών και το Journalists About Journalism σε θέματα μιντιακού εγγραματισμού.
Ποιοι είμαστε
Ανεξάρτητο ιστολόγιο έρευνας και διασταύρωσης ισχυρισμών που κυκλοφορούν σε κοινωνικά δίκτυα και ΜΜΕ σε Ελλάδα και Κύπρο. Μέλος του European Digital Media Observatory (EDMO).
Θάνος Σιτίστας (Επαχτίτης)
Ιάκωβος Μυλωνάς.
Σύμβουλοι:
Μιχάλης Σιριβιανός. Ο Μιχαήλ Σιριβιανός είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Μηχανικών Υπολογιστών και Πληροφορικής. Είναι ο Κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικής και Τεχνολογίας, του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ). Είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από το Duke University από το 2010. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν το σχεδιασμό κατανεμημένων συστημάτων με γνώμονα την εμπιστοσύνη, την εξακρίβωση της ταυτότητας των συσκευών, την ενοποιημένη διαχείριση ταυτότητας, τις διακρίσεις με βάση τα προσωπικά δεδομένα, την ασφάλεια του κυβερνοχώρου (cyberbullying detection, cybergrooming detection, hate speech, ανίχνευση ακατάλληλων βίντεο που στοχεύουν σε μικρά παιδιά και χαρακτηρισμούς και καταστολή ψευδών πληροφοριών).
Chris Kremidas Courtney. Senior Fellow for Peace, Security and Defence at Friends of Europe, Lecturer for Institute for Security Governance (ISG) in Monterey, California, and Advisor for Governance and Resilience at Extended Reality Safety Initiative (XRSI), San Francisco.
Διαμαντής Κλημεντίδης. Ο Διαμαντής Κλημεντίδης είναι κλινικός φαρμακοποιός. Έχει πτυχίο Φαρμακευτικής από το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μεταπτυχιακό στην Κλινική Φαρμακευτική από το Queen’s University Belfast, και μεταπτυχιακό στη Διαχείριση της Γήρανσης και των Χρόνιων Νοσημάτων από την Ιατρική Θεσσαλίας και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Επιπρόσθετα, διαθέτει πιστοποίηση στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση προγραμμάτων επιτήρησης της ορθής χρήσης αντιμικροβιακών φαρμάκων (antimicrobial stewardship) από την Society of Infectious Diseases Pharmacists των ΗΠΑ, ενώ το 2022 ολοκλήρωσε με επιτυχία (Certificate of Achievement) δύο courses ανοσολογίας (“Viral Immunology & Vaccines” και “Novel Therapies for Chronic Inflammation”) του προγράμματος HMX Pro online από την Ιατρική Σχολή του Harvard.
Μανώλης Μανωλαράκης. Διαιτολόγος – διατροφολόγος με ιδιωτικό ιατρείο στον Άλιμο. Διαθέτει πτυχίο διαιτολογίας – διατροφολογίας από το ανώτατο τεχνολογικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, με άδεια άσκησης επαγγέλματος. Επίσης, διετέλεσε προϊστάμενος του διαιτολογικού τμήματος του ιδιωτικού μαιευτηρίου ΗΡΑ.
Karmen Joller: Οικογενειακή γιατρός. Επικοινωνιολόγος της επιστήμης και μέλος της Εσθονικής Βουλής.
Σκοπός: Η παραπληροφόρηση αποτελεί απειλή για τη Δημοκρατία και μπορεί να καταστρέψει ζωές. Προωθεί το μίσος και την πόλωση. Μπορεί να αποτελέσει όπλο άσκησης “μαλακής ισχύος” από άλλα κράτη, με σκοπό τη διάβρωση της κοινωνικής συνοχής και τον αρνητικό επηρεασμό της κοινής γνώμης. Η παραπληροφόρηση σε θέματα υγείας, μπορεί να στοιχίσει ζωές. H καταπολέμηση αυτών των απειλών, αποτελεί το κύριο στόχο του Greece Fact Check. Θέλουμε επίσης να παρέχουμε ενημέρωση στους αναγνώστες για τους τρόπους που μπορούν να αναπτύξουν κριτική σκέψη, να αξιολογούν και να ξεχωρίζουν τις ψευδής ειδήσεις.
“Χωρίς αλήθεια δεν υπάρχει λογοδοσία και χωρίς λογοδοσία δεν υπάρχει δημοκρατία“
Χρηματοδότηση και ανεξαρτησία
Το Greece Fact Check δε δέχεται την παραμικρή χρηματοδότηση από το κράτος και κόμματα. Η παρούσα πρωτοβουλία είναι μέχρι στιγμής μη κερδοσκοπική, χωρίς κανένα έσοδο. Η συμμετοχή σε πολιτικά κόμματα απαγορεύεται αυστηρά, καθώς και οποιαδήποτε δημόσια δήλωση ή τοποθέτηση, υπέρ ή κατά κάποιου κόμματος.
Ανεύρεση ισχυρισμών προς διερεύνηση
Η ανεύρεση ειδήσεων/ισχυρισμών προς διερεύνηση της εγκυρότητά τους, γίνεται μέσω προτάσεων από αναγνώστες μας, και παρακολούθηση της επικαιρότητας στην Ελλάδα και την Κύπρο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε ισχυρισμούς που παρουσιάζουν υψηλή διάδοση μέσω ιστοσελίδων και κοινωνικών δικτύων, και προκαλούν ανησυχία στο αναγνωστικό κοινό. Το ίδιο ισχύει για ισχυρισμούς που στρέφονται εναντίον ατόμων, ή στοχοποιούν κοινωνικές ομάδες. Για παράδειγμα, κατά την περίοδο κρίσεων, που μπορεί να κυμαίνονται από πολεμικές συγκρούσεις, οικονομικές και υγειονομικές κρίσεις, έως φυσικές καταστροφές, δίνουμε μεγαλύτερη προτεραιότητα.
Τι δεν διερευνούμε
Δεν διερευνούμε σάτιρα και θέματα life style. Δεν ελέγχουμε ισχυρισμούς όταν δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα τεκμηρίωσης, παρά μόνο εάν αυτά προκύψουν στην πορεία. Δεν ελέγχουμε γνώμες και απόψεις, παρά μόνο όταν περιέχουν κάποιο ψευδή ισχυρισμό ή δεδομένο. Δεν ελέγχουμε ισχυρισμούς που έχουν χαμηλή διάδοση, προκειμένου να μην τους δώσουμε μεγαλύτερη δημοσιότητα.
Ο υπό εξέταση ισχυρισμός, ερευνάται διεξοδικά από τον συντάκτη. Για να ολοκληρωθεί η έρευνα, γίνεται εξακρίβωση της αρχικής πηγής, απ’ όπου προήλθε. Εάν κριθεί αναγκαίο, επικοινωνούμε με την πηγή. Κατόπιν, γίνεται διασταύρωση με αξιόπιστα δεδομένα, που προέρχονται από ανοικτές πηγές, τις οποίες μπορεί να ελέγξει ο αναγνώστης, μέσω τις παράθεσης ενεργού λινκ προς αυτές. Τα δεδομένα αναλύονται με σαφήνεια, για να γίνονται κατανοητά απ’ όλους. Αν απαιτηθεί, γίνεται έρευνα και ανάλυση εικόνων, βίντεο και ήχου. Σε κάθε περίπτωση, ο αναγνώστης πρέπει να έχει πρόσβαση στα δεδομένα που παραθέτουμε, για να καταλήξει μόνος του στο αν συμφωνεί ή διαφωνεί με το συμπέρασμά μας. Αν διαφωνείτε, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας, για να προβούμε σε επανέλεγχο.
Μεθοδολογία και εργαλεία που χρησιμοποιούμε
– Πέρα από την εξακρίβωση της αρχικής πηγής ενός ισχυρισμού, η διασταύρωση ειδήσεων γίνεται με την εξακρίβωση της αλληλουχίας των γεγονότων, την αξιολόγηση των παρεχομένων στοιχείων (πχ εικόνες, ισχυρισμοί κτλ) την επικοινωνία με αυτόπτες μάρτυρες και τις τοπικές Αρχές.
– Η προστασία της ταυτότητας ανθρώπων που δε θέλουν ή δεν πρέπει να κατονομαστούν, αποτελεί κύριο μέλημά μας (για παράδειγμα, εάν δεν είναι δημόσια πρόσωπα).
– Κατά κανόνα, χρησιμοποιούμε πρωτογενείς ανοιχτές πηγές και συμπληρωματικά δευτερογενείς. Πηγές που δεν θέλουν να κατονομαστούν, χρησιμοποιούνται επικουρικά.
– Η μεθοδολογία μας περιλαμβάνει τη χρήση εργαλείων διασταύρωσης ειδήσεων που υπάρχουν διαθέσιμα στο διαδίκτυο και είναι προσβάσιμα απ’ όλους.
– Η χρήση των μηχανών αναζήτησης, συνήθως της Google, μπορεί να μας προσφέρει πολλές πληροφορίες για τε θέμα που διερευνούμε. Για παράδειγμα, με τη χρήση λέξεων κλειδιών, ή φράσεων. Το Google Advanced Search, μας επιτρέπει να παραμετροποιήσουμε την αναζήτησή μας. Το Google Translate, μας έχει βοηθήσει πολλές φορές να μεταφράσουμε λέξεις κλειδιά, για παράδειγμα από τα αγγλικά στα ρωσικά κτλ, τις οποίες χρησιμοποιούμε για να βρίσκουμε άρθρα σε άλλες γλώσσες. Υπάρχουν και άλλες μηχανές αναζήτησης, όπως η Bing, η Yahoo, η Yandex, η Baidu, η DuckDuckGo κ.α. Πολλές φορές είναι δυνατό να βρούμε διαφορετικά αποτελέσματα σε κάθε μηχανή αναζήτησης.
– Βρίσκοντας την αρχική πηγή ενός ισχυρισμού, μπορεί να διαπιστώσουμε ότι προήλθε από κάποια αναξιόπιστη πηγή, όπως για παράδειγμα μια ιστοσελίδα που προωθεί θεωρίες συνωμοσίας (παράδειγμα εδώ).
– Η αναζήτηση εικόνας γίνεται μέσω των δυνατοτήτων που προσφέρουν μηχανές αναζήτησης όπως η Google, η Yandex και η Baidu, καθώς και σχετικών εφαρμογών όπως το TinEye. Σε αυτές τις εφαρμογές, μια εικόνα μπορεί να μεταφορτωθεί (upload) και να δούμε που αλλού έχει δημοσιευτεί. Το TinEye, προσφέρει την επιπλέον δυνατότητα να δούμε επακριβώς χρονολογικά που και πότε ανέβηκε μια εικόνα. Παράδειγμα άρθρου που χρησιμοποιήθηκε αντίστροφη αναζήτηση εικόνας εδώ.
– Άλλα εργαλεία περιλαμβάνουν το Fotoforensics ένα εργαλείο που προσφέρει κάποιες δυνατότητες διερεύνησης γνησιότητας ή επεξεργασίας εικόνας, το WolframAlpha μια “μηχανή υπολογιστικής γνώσης“, που επιτρέπει μεταξύ άλλων την εξακρίβωση των καιρικών συνθηκών σε συγκεκριμένη τοποθεσία, ημερομηνία και ώρα (παράδειγμα εδώ), το EXIF Data Viewer που επιτρέπει την εύρεση μεταδεδομένων (metadata) σε εικόνες. Τα μεταδεδομένα, εφόσον υπάρχουν σε μια εικόνα, μπορούν να μας προσφέρουν πολλές πληροφορίες, όπως πότε και που τραβήχτηκε μια φωτογραφία. Σε όλες τις περιπτώσεις, η εικόνα που θέλουμε να εξετάσουμε, μπορεί να μεταφορτωθεί στα προαναφερθέντα εργαλεία. Δυστυχώς, οι εικόνες που υπάρχουν στα κοινωνικά δίκτυα, δεν έχουν μεταδεδομένα.
– Η χρήση δεδομένων από άλλες ιστοσελίδες διασταύρωσης ειδήσεων, ή έγκυρων και αναγνωρισμένων για την αξιοπιστία τους ενημερωτικών οργανισμών. Παραδείγματα ιστοσελίδων διασταύρωσης ειδήσεων, αποτελούν το Politifact, το Fullfact, το Reuters Fact Check, το AFP Fact Check και πολλές ακόμη. Εδώ βρίσκουμε μια λίστα με ορισμένους οργανισμούς διασταύρωσης ειδήσεων ανά χώρα.
– Η χρήση εργαλείων όπως το Google Maps, Google Street View και Google Earth (προτιμότερο να την κατεβάσουμε ως εφαρμογή στον υπολογιστή), βοηθούν στον γεωγραφικό εντοπισμό σημείων όπου διάφορα γεγονότα φέρεται να έλαβαν χώρα. Μπορούμε να δούμε εξωτερικές εικόνες κτιρίων και άλλων σημείων ενδιαφέροντος, τρισδιάστατη απεικόνιση, καθώς και να μετρήσουμε αποστάσεις είτε οδικά, περπατώντας, μέσω συγκοινωνιών, ή ακόμη και σε ευθεία γραμμή.
– Όσον αφορά την έρευνα για βίντεο, το YouTube Data Viewer της Amnesty International, βοηθάει στην εξακρίβωση στοιχείων, όπως ακριβή χρόνο μεταφόρτωσης ενός βίντεο και εξαγωγή εικόνων για αντίστροφη αναζήτησή τους, μέσω των μηχανών που αναφέραμε πιο πάνω. Το εργαλείο InVID WeVerify, μπορεί να τοποθετηθεί ως επέκταση (extention) στον περιηγητή της Google, για τον έλεγχο βίντεο και εικόνων.
– Το εργαλείο Fact Check Explorer της Google, δίνει τη δυνατότητα ανεύρεσης άρθρων ελέγχου γεγονότων, ανάλογα με τη λέξη/λέξεις κλειδιά που θα εισάγουμε. Η Google, προσφέρει μια σειρά από συμβουλές για το πως μπορούν οι αναγνώστες να αξιολογούν τις πληροφορίες που βρίσκουν στην πλατφόρμα της.
– Μια ακόμη βάση δεδομένων, σχετικά με την παραπληροφόρηση για την πανδημία COVID-19, είναι το The CoronaVirusFacts/DatosCoronaVirus Alliance Database, του Ινστιτούτου Poynter. Και σε αυτή την περίπτωση, κάνουμε αναζήτηση με λέξη ή λέξεις κλειδιά.
– Το εργαλείο CrowdTangle Link Checker (μπορεί να τοποθετηθεί ως επέκταση), μας βοηθά να δούμε πόσες φορές ένα λινκ έχει διαμοιραστεί στο διαδίκτυο και από ποιους.
– Το εργαλείο HOAXY, μας βοηθάει να οπτικοποιήσουμε τη διάδοση διαφόρων ισχυρισμών στο Twitter, με βάση λέξεις κλειδιά. Για παράδειγμα, αν εισάγουμε τη λέξη “Ουκρανία”, θα δούμε τη διάδοσή της. Για να το χρησιμοποιήσουμε, απαιτείται να έχουμε λογαριασμό στο Twitter. Ένα ακόμη εργαλείο που μας βοηθά, μεταξύ άλλων, να αναλύσουμε λογαριασμούς στο Twitter (π.χ. αν είναι αληθινοί ή bot), είναι η εφαρμογή TruthNest, που έχει αναπτυχθεί από την εταιρία Athens Technology Center (ATC). Και εδώ απαιτείται να έχουμε λογαριασμό στο Twitter.
– Χρησιμοποιούμε επίσης μηχανές αρχειοθέτησης λινκ όπως το Wayback Machine, που διαθέτουν αποθηκευμένα δισεκατομμύρια συνδέσμους οι οποίοι μπορεί να μην είναι πλέον διαθέσιμοι στο διαδίκτυο. Αυτοί οι σύνδεσμοι, ακόμη και αν έχουν αφαιρεθεί ή τροποποιηθεί από τον δημιουργό τους, μπορεί να έχουν αποθηκευτεί στην αρχική τους μορφή. Δείτε για παράδειγμα πως ήταν μια ιστοσελίδα το 2008 και πως είναι σήμερα.
– Ένα ακόμη εργαλείο που έχουμε χρησιμοποιήσει, είναι το Interactive Media Bias Chart, που υποδεικνύει την πολιτική μεροληψία διαφόρων ΜΜΕ του εξωτερικού. Παραδείγματος χάριν, το χρησιμοποιήσαμε σε αυτό το άρθρο, για να διαπιστώσουμε την αξιοπιστία μιας ιστοσελίδας. Το συγκεκριμένο εργαλείο, δεν καλύπτει ελληνικά ΜΜΕ. Ένα ακόμη εργαλείο με ανάλογες δυνατότητες, είναι το Media Bias/Fact-Check.
– Για τον έλεγχο ισχυρισμών που απαιτούν την προσκόμιση αριθμητικών δεδομένων κάνουμε χρήση αναγνωρισμένων πηγών όπως η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), η UNICEF, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) κτλ.
– Για τη διασταύρωση ψευδοεπιστημονικών/ψευδοϊατρικών ισχυρισμών, χρησιμοποιούμε πηγές από τη διεθνή βιβλιογραφία (πχ Pubmed, Scopus κτλ), δεδομένα αξιόπιστων οργανισμών όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρία (ACS), το Cancer Research UK, τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), τον ΕΟΦ κτλ. (Δείτε εδώ παράδειγμα άρθρου μας που χρησιμοποιούμε δεδομένα από αναγνωρισμένους και αξιόπιστους διεθνείς οργανισμούς). Χρησιμοποιούμε επίσης δεδομένα από ιστοσελίδες με αναγνωρισμένο κύρος και αξιοπιστία όπως το Quackwatch, το Science Based Medicine κτλ. (Δείτε εδώ παράδειγμα άρθρου μας που κάνουμε χρήση δεδομένων από το έγκυρο Quackwatch).
Χρησιμοποιούμε τις γνώμες καταξιωμένων επιστημόνων με διεθνές κύρος. Παράδειγμα εδώ, εδώ, εδώ και εδώ και επιστημονικών ιστοτόπων (παράδειγμα εδώ). Κατόπιν αδείας από τους συγγραφείς, δημοσιεύουμε άρθρα ενημερωτικά άρθρα, ειδικά στον τομέα του Media Literacy (παράδειγμα εδώ).
Πρέπει επίσης να αναφέρουμε, πως συχνά αναδημοσιεύουμε άρθρα του Fact-Check Cyprus, που αποτελείται από μια ομάδα επιστημόνων η οποία εθελοντικά διαψεύδει ανακριβείς ή ψευδείς αναρτήσεις στον Κυπριακό κυβερνοχώρο και με το οποίο συνεργαζόμαστε στην ανταλλαγή πληροφοριών.
Άλλα στοιχεία που προσμετρούμε και που μας παραπέμπουν σε πιθανή παραπληροφόρηση:
Μετάφραση. Εάν το κείμενο που διαβάζουμε είναι κακομεταφρασμένο ή αυτόματα μεταφρασμένο μέσω Google Translate, κάτι δεν πάει καλά. Σε αυτή την περίπτωση, απομονώνουμε λέξεις κλειδιά από το κείμενο καθώς και ονόματα και τοποθεσίες και κάνουμε αναζήτηση μέσω Google. Με αυτό το τρόπο θα βρούμε την αρχική πηγή που μπορεί να είναι κάποια αναξιόπιστη σελίδα.
Ορθογραφία και συντακτικό. Οι hoaxers συχνά κάνουν ορθογραφικά και συντακτικά λάθη ακόμη και αν γράφουν στη γλώσσα τους. Κάτι τέτοιο θα πρέπει να μας υποψιάσει.
Ονόματα. Άρθρα που δε φέρουν υπογραφή ή άρθρα που επικαλούνται “ανώνυμες πηγές” θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με δυσπιστία. Ο καθένας μπορεί να γράψει και να ισχυριστεί οτιδήποτε στο διαδίκτυο, ειδικά εάν είναι ανώνυμος. Οι “ανώνυμες πηγές” θα πρέπει επίσης να μας υποψιάζουν, ειδικά όταν τις επικαλούνται ιστοσελίδες με χαμηλή αξιοπιστία.
Τοποθεσία και ημερομηνία. Εάν το άρθρο δε διευκρινίζει την τοποθεσία και την ημερομηνία του γεγονότος που περιγράφει, κάτι δεν πάει καλά. Μια αναζήτηση του τίτλου ή μέρους του περιεχομένου μέσω Google, μπορεί να μας αποκαλύψει εάν πρόκειται για νέα ή ανακυκλωμένη είδηση.
Καθόλου στοιχεία. Υπάρχουν περιπτώσεις που είναι αδύνατο να διαψεύσουμε ένα δημοσίευμα, επειδή πολύ απλά τα στοιχεία που περιέχει, είναι ελάχιστα έως ανύπαρκτα. Εάν δεν μπορούμε να κάνουμε διασταύρωση από τρίτες αξιόπιστες πηγές, θα πρέπει να θεωρήσουμε τον ισχυρισμό ως ανεπιβεβαίωτο ή αναπόδεικτο.
Πηγές. Εάν το άρθρο που διαβάζουμε διατυπώνει επιθετικούς ισχυρισμούς, χωρίς να παραθέτει αξιόπιστες πηγές με ενεργά λινκ για να μπορεί ο αναγνώστης να επιβεβαιώσει την πληροφορία, τότε δε θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν.
Τέλος, το feedback των αναγνωστών μας είναι ένα βασικό εργαλείο για τη συμπλήρωση των στοιχείων, αλλά και της προσθήκης διορθώσεων.
Πληροφορίες για την ενότητα “Media Literacy“, τη μεθοδολογία και τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε, καθώς και συμβουλές προς τους αναγνώστες μας μπορείτε να βρείτε στους παρακάτω συνδέσμους:
Πώς ξεχωρίζουμε εικόνες που έχουν δημιουργηθεί με λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης
ChatGPT: Η τεχνητή νοημοσύνη μας λέει πως μπορούμε να καταπολεμήσουμε την παραπληροφόρηση
Επιβίωση στην εποχή των fake news – Παραδείγματα, συμβουλές και εργαλεία
Εξηγώντας την επιστήμη στους αρνητές της
Από τη μετα-αλήθεια στη μετα-πραγματικότητα: το μέλλον της παραπληροφόρησης
Επιβιώνοντας στην εποχή του λαϊκισμού και της “μετά-αλήθειας”
Πολιτική διορθώσεων
Δεν κατέχουμε το αλάθητο. Οι αναγνώστες μας ενθαρρύνονται να επικοινωνούν μαζί μας, για να επισημαίνουν τυχόν λάθη μας, ή παραλείψεις μέσω της επιλογής Επικοινωνία / Προτάσεις, στο κύριο μενού. Η υποβολή παρατηρήσεων και προτάσεων λαμβάνεται υπόψιν και εφόσον στοιχειοθετουνται, μπορούν να συμπληρωθούν ως προσθήκες ή διορθώσεις στο σχετικό άρθρο, με σχετική ευδιάκριτη επισήμανση. Θα καταβάλλεται προσπάθεια για εφαρμογή διορθώσεων εντός 48 ωρών. Σε περίπτωση που προκύψουν νέα ή ανανεωμένα δεδομένα, ή διαπιστώσουμε κάποια παράλειψη από μέρους μας, προχωρούμε σε σχετική επισήμανση (ενημέρωση). Για μεγαλύτερη διαφάνεια, επισημαίνουμε και την ημερομηνία διόρθωσης ή τροποποίησης.
Παραδείγματα διορθώσεων/ενημερώσεων (οι διορθώσεις και οι ενημερώσεις αναφέρονται στο τέλος κάθε άρθρου, με σχετική επισήμανση).
Ρωσική προπαγάνδα: Από την “αποναζιστικοποίηση” στην “αποδαιμονοποίηση” της Ουκρανίας
Senior Advisor
Chris Kremidas Courtney
Senior Fellow, Peace, Security and Defense for Friends of Europe in Brussels, lecturer for Institute for Security Governance in Monterey, California, and Democracy and Governance advisor for the Extended Reality Safety Initiative (XRSI) in San Francisco. Chris is a globally recognized thought leader, futurist, and policy influencer on addressing malign influence campaigns, defending democracy, and societal resilience. He leads efforts to develop policy approaches to protect and support democracy, equality, and the rule of law in a fast-changing world. As a seasoned international community builder, Chris originated and leads the EU-NATO public-private-civil society exercises to bring together a broad spectrum of leaders to produce workable solutions to address emerging challenges to democracy and security. He also builds regional communities of interest to address Russian aggression in the Black Sea region, organized crime in the Mediterranean, counter disinformation in Europe, address natural disasters in Central Africa, and to reduce cartel violence in Juarez, Mexico. Chris served for 32 years in various roles for the US and NATO including Multilateral Engagement Coordinator for U.S. European Command, Director of Training and Exercises for the European Centre of Excellence for Countering Hybrid Threats (Hybrid COE), Political Advisor for NATO Training Mission – Iraq, and Policy Advisor at the US Missions to NATO and the EU. Chris also serves as a frequent lecturer for the Geneva Center for Security Policy, Harvard University, New York University, Naval Postgraduate School, and Universidad Rey Juan Carlos in Madrid.
Σύμβουλοι
Δρ. Μιχάλης Σιριβιανός
Αναπληρωτής Καθηγητής Μηχανικών Υπολογιστών και Πληροφορικής. Είναι ο Κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικής και Τεχνολογίας. Διατελεί επίσης Μέλος του Συμβουλίου του Ερευνητικού Κέντρου Αριστείας CYENS. Είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από το Duke University από το 2010. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν το σχεδιασμό κατανεμημένων συστημάτων με γνώμονα την εμπιστοσύνη, την εξακρίβωση της ταυτότητας των συσκευών, την ενοποιημένη διαχείριση ταυτότητας, τις διακρίσεις με βάση τα προσωπικά δεδομένα, την ασφάλεια του κυβερνοχώρου (cyberbullying detection, cybergrooming detection, hate speech, ανίχνευση ακατάλληλων βίντεο που στοχεύουν σε μικρά παιδιά και χαρακτηρισμούς και καταστολή ψευδών πληροφοριών).
Καρατζάς Κίμων Ανδρέας
Associate Professor Μικροβιολογίας Τροφίμων, Reading University.
PhD in Nutrition, Food Technology and Biotechnology, Wageningen Agricultural University, The Netherlands, 2002
Bsc Food Science and Technology, Department of Agriculture, School of Geotechnical Sciences, Aristotle University of Thessaloniki, Greece.
Χάρης Βαρβόγλης
Αποφοίτησε το 1967 από το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), από όπου πήρε πτυχίο το 1972 και το Διδακτορικό το 1980. Το 1983 διορίσθηκε ως Λέκτορας στο Τμήμα Φυσικής του Α.Π.Θ. και σήμερα είναι Καθηγητής στο ίδιο Τμήμα. Έχει εργασθεί ως ερευνητικός συνεργάτης στο Πρόγραμμα Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Maryland στις ΗΠΑ και ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris XI στη Γαλλία. Έχει διατελέσει Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας (1998-2002), καθώς και Γενικός Γραμματέας (2007-2009) και Πρόεδρος (2009-2010) του ΚΔΕΜΤ Νόησις. Αρθογραφεί τακτικά στο ένθετο “BHMAScience” της εφημερίδας “Το Βήμα” της Κυριακής.
Karmen Joller
Οικογενειακή γιατρός. Επικοινωνιολόγος της επιστήμης και μέλος της Εσθονικής Βουλής.
Κωνσταντίνος Παπαγιαννούλης
Ο Παπαγιαννούλης Κωνσταντίνος είναι φυσικός και έχει ασχοληθεί με την εκπαίδευση και τον επαγγελματικό προσανατολισμό.
Είναι σύμβουλος σπουδών και καριέρας και ιδρυτικό στέλεχος στην εταιρία PIXIDAedu
Είναι ιδρυτής στην εταιρία διαδικτυακών υπηρεσιών ‘’Ketazo’’ Είναι συστηματικός εισηγητής σε σεμινάρια διδακτικής της ομοσπονδίας φροντιστών Ελλάδος – ομιλητής σε σεμινάρια επαγγελματικού προσανατολισμού ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, εισηγητής σε διοργανώσεις famelab.
Μελέτησε και ανέλυσε φαινόμενα ψευδοεπιστήμης όπως η «μηχανή παραγωγής ενέργειας από το νερό’’ του Πέτρου Ζωγράφου και η ‘’συσκευή φωτογράφισης αύρας Kirlian’’
https://www.linkedin.com/in/konstantinospapagiannoulis
Μανώλης Μανωλαράκης
Το 1985 ήμουν στην πρώτη φουρνιά εισακτέων στο νεοσύστατο Τμήμα Διατροφής Διαιτολογίας του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Το γεγονός ότι ήταν το πρώτο με τετραετή διάρκεια σπουδών αλλά και το πρωτοποριακό, για την εποχή του, Πρόγραμμα Σπουδών ήταν οι βασικές αιτίες που παρέμεινα σε αυτό. Ολοκλήρωσα με επιτυχία τις σπουδές μου το 1990 έχοντας εκπονήσει Πτυχιακή Εργασία με τίτλο “Εντερική και παρεντερική Διατροφή στον Εγκαυματία και στον Καρκινοπαθή”. Έκανα πρακτική άσκηση στο τμήμα ελέγχου στην Olympic Catering. Αρχικά εργάστηκα σαν διαιτολόγο στο διαιτολογικό τμήμα της εταιρείας Nutricare αλλά και σαν εξωτερικός συνεργάτης σε Φυσιοθεραυετήριο (Anataxis) Σύντομα η αγάπη μου για τα κλινικά περιστατικά με οδήγησε στο να αναζητήσω εργασία σε νοσοκομείο. Το 1993 έπιασα εργασία σαν Προϊστάμενος του Διαιτολογικού Τμήματος στο Ιδιωτικό Μαιευτήριο ΗΡΑ. Από το 1996 ήμουν εξωτερικός συνεργάτης σε Γυμναστήρια (Hellinicon) ή άλλα κέντρα αισθητικής. Το 1999 ξεκίνησα να παρέχω τις υπηρεσίες μου από το προσωπικό μου χώρο στον Άλιμο (Άνω Καλαμάκι) όπου βρίσκεται και μέχρι σήμερα Το 1997 ίδρυσα την επιστημονική ομάδα Διατροφή και ήμουν υπεύθυνος ύλης του επιστημονικού site diatrofi καθώς και του ηλεκτρονικού περιοδικού e-food for e-thought έως το 2016. Έχω συγγράψει το βιβλίο «Τι καλό θα μαγειρέψεις …σήμερα μαμά;» και αρθρογραφώ τακτικά εδώ και χρόνια σε διάφορα site / blogs / περιοδικά. Έχω ολοκληρώσει με επιτυχία προγράμματα κατάρτισης στα αντικείμενα των Διατροφικών Διαταραχών και του health coach για επαγγελματίες υγείας. Πέρα από τον επαγγελματικό τομέα είμαι ενεργό μέλος της κοινότητας των Διαιτολόγων Διατροφολόγων στην Ελλάδα. Ήμουν πρόεδρος στον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων – Τεχν. Διατροφής. Είμαι ιδρυτικό μέλος του ενιαίου φορέα εκπροσώπησης των Διαιτολόγων Διατροφολόγων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης κατόχων Άδειας Άσκησης Επαγγέλματος στην Ελλάδα, της ΕΔΔΕ – Ένωση Διαιτολόγων Διατροφολόγων Ελλάδος. Ήμουν Πρόεδρος της ΕΔΔΕ από το 2009 έως και το 2015 και απλό μέλος του ΔΣ από το 2016 έως και σήμερα. Υπήρξα εκπρόσωπος της ΕΔΔΕ στο συμβούλιο Εθνικής Διατροφικής Πολιτικής και μέλος της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής του ΠΑΙΔΕΙΑ τροφή. Έχω ασχοληθεί συστηματικά με τον σχεδιασμό και ανάπτυξη προγραμμάτων wellness και διατροφικής παρέμβασης για μεγάλες εταιρείες όπως ΟΤΕ • MSD (φαρμακευτική) • όμιλος Fourlis (ΙΚΕΑ, INTERSPORT) • Oracle
Σήμερα τα άρθρα μου φιλοξενούνται στο www.thehealthlab.gr αλλά και σε διάφορα άλλα site.
Διαμαντής Κλημεντίδης
Κλινικός φαρμακοποιός. Έχει πτυχίο Φαρμακευτικής από το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, μεταπτυχιακό στην Κλινική Φαρμακευτική από το Queen’s University Belfast, και μεταπτυχιακό στη Διαχείριση της Γήρανσης και των Χρόνιων Νοσημάτων από την Ιατρική Θεσσαλίας και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Από το 2013 διατηρεί την ιστοσελίδα https://clinicalpharmacist.gr, που είναι αφιερωμένη στην κλινική φαρμακευτική και τη βασιζόμενη σε αποδείξεις ιατρική.
Δαρζέντας Αντώνιος
Ζω και εργάζομαι στην Πάτρα ως παιδίατρος-νεογνολόγος τα τελευταία είκοσι χρόνια. Ως επιμελητής στην Μονάδα Εντατικής Νεογνών του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ρίου, αντιμετώπιζα περιπτώσεις βαρύτατα αρρώστων παιδιών από νόσους που πλέον η επιστήμη έχει νικήσει με τα εμβόλια. Αυτός ήταν και ο αρχικός λόγος που εδώ και χρόνια δίνουμε αγώνα για την ενημέρωση των γονέων σχετικά με την πραγματικότητα των νόσων, για την σωστή φροντίδα των παιδιών μας. Η ιατρική επιστήμη όμως προχωρά με άλματα σε όλους τους τομείς. Τί σημαίνει αυτό πρακτικά για τη ζωή μας; Εδώ θα ήθελα να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές, γόνιμο έδαφος για όλους τους γονείς που θέλουν να ενημερωθούν για την υγεία των παιδιών τους.
Παναγιώτης Ιακωβής
Γενικός Αρχίατρος ε.α., καρδιολόγος, επεμβατικός καρδιολόγος, διδάκτωρας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών και επικοινωνός της επιστήμης.
Ράνια Γεωργίου
Ζει και εργάζεται στη Λεμεσό. Σπούδασε Επιστήμες της Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου από το ίδιο Πανεπιστήμιο στις Πολιτισμικές Διαστάσεις της Εκπαίδευσης και στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία καθώς και διετούς διπλώματος στην Ψυχοθεραπεία Παιδιών κι Εφήβων. Από το 2000 μέχρι σήμερα είναι δασκάλα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Το 2008-2010 εργάστηκε με παραχώρηση υπηρεσιών στο Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
Συμμετέχει τακτικά σε επιμορφωτικές δράσεις και σεμινάρια που αφορούν, κυρίως, τομείς όπως ανάπτυξη παρεμβατικών προγραμμάτων ενάντια στη βία και τον εκφοβισμό, την ενίσχυση του επιστημονικού και πολιτισμικού γραμματισμού, την καταπολέμηση στερεοτύπων και κάθε μορφής σεξιστικής / ρατσιστικής ρητορικής, την εφαρμογή της ενιαίας εκπαίδευσης και την στήριξη παιδιών με αναπηρίες και μεταναστευτική βιογραφία.
Αρθρογραφεί στο Paideia News, στο Cyprus NewsEu και σε άλλα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα για κοινωνικά και εκπαιδευτικά ζητήματα με έμφαση τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, του ανθρωπισμού και του ορθολογισμού.
Είναι μέλος εθελοντικών οργανώσεων και πρωτοβουλιών και ιδρυτικό μέλος της ομάδας των Science Hoaxes η οποία προωθεί τον ορθολογισμό και την καταπολέμηση της ψευδοεπιστημονικής παραπληροφόρησης.
Είναι Πρόεδρος της Προοδευτικής Κίνησης Δασκάλων και Νηπιαγωγών Λεμεσού, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΟΕΔ και μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της ΠΟΓΟ.
Είναι μητέρα ενός αγοριού 14 ετών.
Βασιλείου Ευστάθιος
Ιστορικός – Διεθνολόγος